Paweł Siek
Dlaczego dylemat powinien zaistnieć w praktyce farmaceuty?
2024-08-26
W świecie XXI w. człowiek coraz częściej sprowadzany jest do funkcji klienta. Wymiar ekonomiczny określa kim człowiek jest oraz wskazuje mu miejsce i rolę. Szczególnie problematyczne staje się to zjawisko w ogólnie ujmowanej służbie zdrowia. Wymiar ekonomiczny to wyznacznik sukcesu życiowego, pożądanego statusu społecznego. Pomimo takiej perspektywy, poszukiwane i proklamowane są wymiary człowieczeństwa, które nie są określane poprzez zasobność konta bankowego. Etyczny aspekt działania, ugruntowany poprzez namysł wraz z odniesieniem do sumienia stanowią trzon osoby ludzkiej. Od tysiącleci społeczności ludzkie kształtowały własne istnienie poprzez odniesienie do konkretnych kodeksów. Określały one, w jaki sposób mają żyć i postępować członkowie danych grup. Przez stulecia w kulturze europejskiej Dekalog wskazywał pewną drogę życia. Nowoczesny świat, ukształtowany na gloryfikacji wolności, nie tyle odrzucił „boskie przykazania”, lecz poszukuje innych założeń. W obrębie nauk to filozofia wskazuje właściwy sposób życia i działania. Interesujące są dwa kierunki, które zarówno widzą wieloaspektowość osoby ludzkiej oraz akcentują jej wartość nadrzędną. Fenomenologia i personalizm to szczytowe osiągnięcia XX-wiecznej myśli filozoficznej. Husserl, Scheler, Mounier czy Stein to przykłady myślicieli, których założenia są warte przedstawienie – również w procesie edukacyjnym farmaceutów.
W niniejszym artkule przedstawiono założenia, dzięki którym praca farmaceuty może być wykonywana w sposób godny i wartościowy. Sumienie, intelektualny namysł nad działaniem wraz z indywidualnym systemem wartości, bazującym na człowieku–osobie, to środki do przywrócenia pracy farmaceuty należytego statusu i wartości. Praca farmaceuty to praca relacyjna, w której „bycie-z-innymi” jest niezaprzeczalną zasadą. Zasadniczym problemem jest kwestia „dylematu”. Zjawisko to jest obecne w wielu dziedzinach życia. Konflikt wartości, pytanie, co wybrać, jest zjawiskiem powszechnym, istniejącym w wielu obszarach. W zakresie nauk medycznych problem ten może sprowadzać się nawet do kwestii ostatecznych.
Przyjętą metodą badawczą jest wybór i przegląd literatury z zakresu nauk filozoficznych traktujących kwestię dylematu oraz kondycji człowieka jako osoby funkcjonującej w odniesieniu do wartości. Celem artykułu jest ukazanie fenomenu dylematu etycznego jako istotnej części kondycji ludzkiej. Osoba jest bytem etycznym, a pojawienie się dylematu wskazuje, że nie funkcjonuje jedynie jako bierny mechanizm biologiczno-psychologiczny.
Słowa kluczowe: personalizm, apteka, farmaceuta, człowieczeństwo, dylemat, działanie/ praca.
© Farm Pol, 2024, 80(4): 219–224
Why should the dilemma exist in a pharmacist’s practice?
In the 21st century, the human being is increasingly reduced to a customer with his/her place and role being defined by the economic dimension. This dimension becomes a determinant of success in life and of the desired social status, which is becoming particularly problematic in the healthcare environment. Despite the prevalence of such a perspective, the humanities show a different approach to an individual’s existence - one not defined by the size of a bank account. The ethical aspect of undertaken actions, grounded in reflection, together with reference to conscience, constitutes the core of the human person. Through millennia, human communities have shaped their own existence by reference to specific codes, which defined how their members were to live and function, and for centuries, the European culture was influenced by the rules set in the Decalogue. The modern world, however, shaped on the glorification of freedom, has not so much rejected the "divine commandments" but seeks other presuppositions. Within the sciences, it is philosophy that indicates the right way to live and act. Here, two directions are of interest, both of which see the multifaceted nature of the human person and emphasize his or her supreme value. Phenomenology and personalism are the pinnacles of 20th - century philosophical thought. Husserl, Scheler, Mounier, or Stein are examples of thinkers whose assumptions are worth presenting - also in the educational process of pharmacists.
This article presents guidelines thanks to which the work of the pharmacist can be carried out with dignity and value. Conscience, intellectual reflection on action, and an individual value system based on the Human-Person are the means to restore the work of the pharmacist to its proper status and value. The work of a pharmacist is relational work where 'being-with-others' is an undeniable principle. A fundamental problem is the issue of a 'dilemma'. This phenomenon is present in many areas of life. The conflict of values and the question of what to choose is a common phenomenon that exists in many areas. In the field of medical science, the problem can even boil down to questions of finality.
The chosen research methodology involves a selection and review of philosophical literature addressing the issue of a dilemma and the functioning of a person in relation to values. The aim of the article is to show the ethical dilemma as an essential part of the human condition. The person is an ethical entity, and the emergence of a dilemma indicates that it does not function merely as a passive bio-psychological mechanism.
Keywords: personalism, pharmacy, pharmacist, humanisty, di lemma, activity/work.
© Farm Pol, 2024, 80(4): 219–224