OŚWIADCZENIE W SPRAWIE ETYKI I NADUŻYĆ
Redakcja czasopisma „Farmacja Polska” oświadcza, że w zakresie obowiązków, odpowiedzialności i uprawnień redaktorów, recenzentów, autorów oraz wydawcy, stosuje zasady etyki zgodne z wytycznymi Committee on Publication Ethics (COPE).
ZAKRESY OBOWIĄZKÓW, ODPOWIEDZIALNOŚCI I UPRAWNIEŃ REDAKTORÓW, RECENZENTÓW I AUTORÓW
Obowiązki, odpowiedzialność i uprawnienia redaktorów
Rzetelność i niezależność redakcyjna
Redaktorzy oceniają przesłane przez autorów manuskrypty wyłącznie pod względem ich wartości naukowej (znaczenia, oryginalności ujęcia, ważności badań, przejrzystości) i ich znaczenia dla tematyki podejmowanej na łamach czasopisma. Stosują zasady równego traktowania autorów (bez różnicowania na rasę, płeć, pochodzenie etniczne, obywatelstwo, przynależność instytucjonalną itp.). Decyzje dotyczące opublikowania nadesłanych manuskryptów są podejmowane wyłącznie przez redaktorów czasopisma. Redaktor naczelny decyduje o wszystkich treściach zamieszczanych w czasopiśmie i terminach ich publikacji.
Poufność
Redaktorzy i członkowie redakcji są zobowiązani do nieujawniania żadnych informacji na temat przesłanego do redakcji manuskryptu. Wyjątkami są: wskazany autor korespondencyjny, recenzenci, potencjalni recenzenci oraz w uzasadnionych przypadkach wydawca.
Ujawnianie informacji i konflikty interesów
Redaktorzy i członkowie redakcji zobowiązani są do niewykorzystywania niepublikowanych informacji zawartych w przesłanym do redakcji manuskrypcie do własnych celów badawczych, chyba że uzyskają stosowną pisemną zgodę autorów. Dodatkowo informacje udostępniane w procesie redakcyjnym nie są wykorzystywane dla ich osobistej korzyści i są traktowane jako poufne. Redaktorzy mają obowiązek wycofania się z recenzji manuskryptów, w razie wystąpienia konfliktu interesów wynikającego z działań konkurencyjnych, współpracy lub innych powiązań z którymkolwiek z autorów, firm lub instytucji związanych z publikowanymi treściami; w takim przypadku proces recenzji manuskryptu przeprowadza inny członek redakcji.
Decyzje dotyczące publikacji
Redakcja deklaruje, że wszystkie przesłane i rozpatrywane do opublikowania manuskrypty są recenzowane przez co najmniej dwóch recenzentów, którzy są ekspertami w danej dziedzinie. Za decyzję, który z manuskryptów przesłanych do czasopisma zostanie opublikowany odpowiedzialny jest redaktor naczelny, po uwzględnieniu opinii recenzentów, znaczenia artykułu dla innych badaczy i czytelników, oraz w zgodzie z prawami autorskimi i spełnieniem wymogów w zakresie weryfikacji antyplagiatowej. Redaktor naczelny może podejmować tę decyzję wspólnie z recenzentami.
Wszystkie manuskrypty przesłane do „Farmacji Polskiej” są sprawdzane pod kątem naruszenia autorskich praw osobistych twórcy – plagiatu za pomocą usługi Similarity Check (https://www.crossref.org/services/similarity-check/), usługi umożliwiającej redaktorom przeglądanie opublikowanych i przesłanych treści pod kątem oryginalności poprzez zapewnienie dostępu do oprogramowania iThenticate firmy Turnitini. Przypadki podejrzeń o niewłaściwe zachowanie naukowe, w tym plagiaty i powielanie publikacji, są rozpatrywane zgodnie z podstawowymi praktykami Komisji Etyki Publikacji.
Zaangażowanie i współpraca w badaniach
Redaktorzy we współpracy z wydawcą zobowiązują się do podjęcia odpowiednich działań, w przypadku, gdy pojawią się wątpliwości etyczne dotyczące przesłanego bądź już opublikowanego artykułu. Każdy zgłoszony przypadek nieetycznego zachowania wydawniczego zostanie przeanalizowany, nawet jeśli zostanie wykryty wiele lat po opublikowaniu artykułu. Redaktor naczelny czasopisma „Farmacja Polska” śledzi na bieżąco wytyczne Committee on Publication Ethics. W sytuacji stwierdzenia złamania zasad etyki przez któregokolwiek z autorów zbiera się Komisja ds. etyki w redakcji „Farmacji Polskiej” i rozpatrując konkretny przypadek, stosuje kary adekwatne do stopnia złamania zasad etyki, od sprostowania i przeproszenia na łamach pisma, do wycofania lub usunięcia już opublikowanego artykułu, z informacją na stronie czasopisma o jego wycofaniu.
Obowiązki, odpowiedzialność i uprawnienia recenzentów
Wkład w decyzje redakcyjne
Nadesłane przez recenzentów opinie pomagają redaktorowi naczelnemu w podejmowaniu decyzji o opublikowaniu treści nadesłanych przez autorów, a poprzez kontakt z autorami są istotne w procesie poprawy i dopracowywania treści manuskryptów i stanowią istotny element leżący u podstaw podnoszenia jakości publikowanych prac naukowych. Redakcja „Farmacji Polskiej” podziela pogląd, że w procesie naukowym istnieje obowiązek rzetelnej recenzji.
Czas wykonania recenzji
Każdy zaproszony recenzent, który czuje, że nie posiada wystarczającej wiedzy dotyczącej prezentowanych w manuskrypcie treści lub wie, że jego szybka ocena będzie niemożliwa, powinien niezwłocznie powiadomić redaktorów i odrzucić zaproszenie do recenzji, aby możliwe było skontaktowanie się z innymi recenzentami. Czas wykonania recenzji uzależniony jest od możliwości czasowych i wiedzy recenzenta.
Poufność
Manuskrypty przesłane do recenzji są dokumentami poufnymi i muszą być traktowane jako takie. Recenzenci zobowiązują się nie ujawniać ich treści i nie omawiać ich z innymi osobami. Mogą to uczynić jedynie w wyjątkowych okolicznościach i tylko wówczas, gdy uzyskają zgodę redaktora naczelnego. Dotyczy to również recenzentów, którzy odrzucili zaproszenie do recenzji.
Standardy obiektywizmu
Recenzje powinny być przeprowadzane obiektywnie, a opinie uzasadniające jasno sformułowane tak, aby autorzy mogli je wykorzystać do poprawy manuskryptu. Osobista krytyka autorów jest niewłaściwa.
Potwierdzenie źródeł piśmiennictwa
Recenzenci w procesie oceny powinni zidentyfikować opublikowane prace, które nie zostały zacytowane przez autorów. Do każdego stwierdzenia, które jest obserwacją, wnioskiem lub dowodem zgłoszonym w poprzednich publikacjach, należy dołączyć odpowiednie źródło z piśmiennictwa. Recenzent powinien również powiadomić redaktora naczelnego o wszelkich istotnych podobieństwach w recenzowanych manuskryptach, pokrywających się z innymi manuskryptami/źródłami, o których ma wiedzę.
Ujawnianie informacji i konflikty interesów
Zaproszony recenzent, który ma konflikt interesów wynikający z relacji konkurencyjnych, współpracy lub innych powiązań z którymkolwiek z autorów, firm lub instytucji związanych z treściami opisanymi w manuskrypcie, powinien niezwłocznie powiadomić o tym redaktorów i odmówić przyjęcia zaproszenia do recenzji, aby można było skontaktować się z innymi recenzentami.
Niepublikowane treści zawarte w przesłanym manuskrypcie nie mogą być wykorzystywane do własnych badań recenzenta, chyba że uzyska on stosowną pisemną zgodę wszystkich autorów. Informacje lub pomysły uzyskane w drodze wzajemnej oceny muszą być poufne i nie mogą być wykorzystywane dla osobistych korzyści recenzenta. Dotyczy to również recenzentów, którzy odrzucą zaproszenie do recenzji.
Obowiązki, odpowiedzialność i uprawnienia autorów
Standardy odnośnie publikacji treści
Artykuły oryginalne, badawcze – autorzy powinni przedstawić dokładny opis wykonanej pracy i jej wyników, a następnie obiektywnie omówić znaczenie pracy. Manuskrypt powinien zawierać szczegółowe informacje i odnośne źródła z piśmiennictwa, aby umożliwić innym powtórzenie badań.
Artykuły przeglądowe, poglądowe – powinny być rzetelne, obiektywne i wyczerpujące, a „opinie” redakcyjne wyraźnie odróżnione. Nieprawdziwe lub świadomie niedokładne stwierdzenia stanowią nieetyczne zachowanie i są niedopuszczalne.
Dostęp do danych i ich przechowywanie
Autorzy mogą zostać poproszeni o dostarczenie nieprzetworzonych wyników badań wraz z manuskryptem do przeglądu redakcyjnego i powinni być przygotowani na publiczne ich udostępnienie, o ile to możliwe. Autorzy powinni zapewnić dostępność takich danych po publikacji innym specjalistom, pod warunkiem, że można chronić poufność uczestników badań, a prawa wynikające z gromadzenia danych zastrzeżonych nie wykluczają ich ujawnienia.
Oryginalność i plagiat
Autorzy oświadczają, że przesłany do publikacji manuskrypt jest pracą oryginalną, a w przypadkach korzystania z pracy i/lub fragmentów prac innych osób, zapewniają stosowne cytowania. Autorzy mają również obowiązek zacytować publikacje, które miały wpływ na określenie zakresu publikowanych w zgłaszanej pracy treści.
Plagiat może przyjmować różne formy, od „przedstawienia” innej pracy jako własnej, poprzez kopiowanie lub parafrazowanie znacznych części innej pracy (bez cytowania), po przywłaszczenie wyników badań przeprowadzonych przez innych. Plagiat we wszystkich jego formach stanowi nieetyczne zachowanie wydawnicze i jest niedopuszczalny.
Autorstwo manuskryptu
W związku z koniecznością ponoszenia odpowiedzialności za publikowane w manuskrypcie treści, tylko osoba/osoby, która/które spełniają poniższe kryteria autorstwa, mogą zostać wymienione jako autor/autorzy:
– wniósł/wnieśli znaczący wkład w koncepcję, projekt, wykonanie, gromadzenie danych lub analizę /interpretację wyników prezentowanych badań; oraz
– opracował/opracowali manuskrypt lub dokonał/dokonali jego krytycznej recenzji pod kątem istotnych treści; oraz
– zatwierdził/zatwierdzili ostateczną wersję artykułu i zgodził/zgodzili się na jego przekazanie do publikacji.
Redakcja wymaga, aby wszystkie osoby, które uczestniczyły w pracach związanych z powstaniem manuskryptu (tj. pomoc techniczna, pomoc w pisaniu i redagowaniu), ale nie spełniają kryteriów autorstwa, zostały wymienione imiennie (bez podawania miejsc zatrudnienia) w „Podziękowaniach”, po otrzymaniu ich pisemnej zgody i określeniu ich wkładu w powstanie publikacji. Autor korespondencyjny powinien upewnić się, że wszyscy wymienieni współautorzy znajdują się na liście autorów, i powinien sprawdzić, czy wszyscy współautorzy widzieli i zatwierdzili ostateczną wersję manuskryptu i zgodzili się na jego przekazanie do publikacji.
Ujawnianie informacji i konflikty interesów
Autorzy są zobowiązani do ujawnienia wszelkich konfliktów interesów, które mogłyby być interpretowane jako mające wpływ na zawarte w manuskrypcie wyniki lub na ich interpretację. Wśród potencjalnych konfliktów interesów, które należy ujawnić, wymienia się m.in.: honoraria, stypendia lub inne fundusze, udziały kapitałowe oraz płatne opinie ekspertów, a także relacje osobiste lub zawodowe. Należy ujawnić wszystkie źródła wsparcia finansowego istotne dla powstania pracy (w tym numer dotacji lub inne, jeśli istnieją).
Potwierdzenie źródeł piśmiennictwa
Autorzy powinni upewnić się, że właściwie cytują publikacje, które miały wpływ na treści publikowane w zgłaszanej pracy.
Względy etyczne
W pracach opisujących doświadczenia na ludziach, autorzy zobowiązani są do wskazania zastosowanych procedur zgodnych ze standardami etycznymi Komisji ds. eksperymentów na ludziach (instytucjonalnej lub regionalnej) lub z Deklaracją Helsińską z 1975 r., zmienioną w 2000 r. W przypadku wątpliwości czy badanie zostało przeprowadzone zgodnie z Deklaracją Helsińską, autorzy zobowiązani są do wyjaśnienia i uzasadnienia swojego podejścia i wykazania, że organ kontroli instytucjonalnej wyraźnie zatwierdził wątpliwe aspekty badania. Zgłaszając eksperymenty na zwierzętach, zobowiązani są do deklaracji przestrzegania zaleceń instytucji lub Krajowej Rady Badawczej czy też przepisów krajowych dotyczących opieki i wykorzystywania do badań zwierząt laboratoryjnych. Autorzy powinni dołączyć do manuskryptu oświadczenie, że uzyskano świadomą zgodę na eksperymenty z udziałem ludzi wraz ze zobowiązaniem do przestrzegania praw do prywatności uczestników.
Świadoma zgoda
W przypadku każdego badania należy uzyskać zgodę uczestników na jego przeprowadzenie oraz zapewnić im anonimowość. Przesyłając artykuł do redakcji, autor oświadcza, że uzyskał taką zgodę od wszystkich badanych.Należy jednocześnie podkreślić, że w przypadku badań klinicznych formularz zgody powinien zawierać także charakter badania, jakiemu pacjent będzie poddawany, ryzyko, jakie ono niesie, oraz jego korzyści, a także alternatywy. Należy podkreślić, że poza przekazaniem pacjentowi tych informacji należy upewnić się, że je zrozumiał. Dlatego też można powiedzieć, że świadoma zgoda w badaniach klinicznych jest procesem zachodzącym pomiędzy klinicystą a pacjentem. Fotografie, na których można zidentyfikować badanego, wymagają jego pisemnej zgody. Za uzyskanie oraz przechowywanie takiej zgody odpowiedzialny jest autor. Ponadto, należy zakryć wszystkie obszary fotografii umożliwiające rozpoznanie osoby przedstawianej. Jeżeli nie uzyskano zgody badanego, na ogół do anonimizacji zdjęcia nie wystarczy czarny pasek zakrywający oczy czy zamazanie twarzy. Zgody formalne nie są wymagane do wykorzystania anonimizowanych obrazów, na podstawie których niemożliwa jest identyfikacja osoby – na przykład rentgenogramów, obrazów ultrasonograficznych, obrazów mikroskopowych lub laparoskopowych, pod warunkiem, że nie zawierają one oznaczeń identyfikacyjnych oraz nie towarzyszy im tekst, który mógłby identyfikować zainteresowaną osobę.
Recenzja
Autorzy są zobowiązani do uczestniczenia w procesie wzajemnej oceny i pełnej współpracy poprzez szybką reakcję na prośby redaktorów o wyniki przeprowadzanych badań, wyjaśnienia i oświadczenia autorów, deklarację konfliktu interesów i in. W przypadku pierwszej decyzji o „koniecznych korektach” autorzy powinni systematycznie odpowiadać, punkt po punkcie, na komentarze recenzentów oraz w wyznaczonym czasie korygować i również ponownie przesyłać poprawiony manuskrypt.
Korekty błędów w opublikowanych pracach
Gdy autorzy odkryją znaczące błędy lub nieścisłości w swoich publikowanych pracach, ich obowiązkiem jest natychmiastowe powiadomienie redaktora naczelnego. Są zobowiązani do współpracy z nim w celu opublikowania erraty lub wycofania pracy. Jeśli redaktor otrzyma taką informację od osób trzecich, wówczas, po kontakcie z autorami, decyduje o niezwłocznym zamieszczeniu erraty lub wycofaniu pracy, lub przedstawieniu dowodów o poprawności pracy.
Obowiązki wydawcy
Postępowanie w sprawie nieetycznych zachowań wydawniczych
Wydawca wraz z redaktorem naczelnym podejmuje uzasadnione kroki w celu zapobiegania nadużyciom naukowym i identyfikacji publikacji mających znamiona nierzetelności naukowej. W przypadku domniemanego lub udowodnionego niewłaściwego zachowania naukowego lub plagiatu, wydawca, w ścisłej współpracy z redaktorem naczelnym, podejmie wszelkie działania zmierzające do wyjaśnienia sytuacji. W tym celu zwołuje Komisję ds. etyki w redakcji „Farmacji Polskiej” i rozpatrując konkretny przypadek, stosuje kary adekwatne do stopnia złamania zasad etyki, od sprostowania i przeproszenia na łamach pisma, do wycofania lub usunięcia już opublikowanego artykułu, z informacją na stronie czasopisma o jego wycofaniu.
Dostęp do treści czasopisma
Wydawca zobowiązuje się do stałej dostępności publikowanych treści w ramach repozytorium zewnętrznego i własnych zasobów na stronie.