Beata Skibska, Anna Gorąca, Magdalena Markowicz-Piasecka

Rola witaminy C w pielęgnacji i zdrowiu skóry
2023-12-22

Przedmiot badań. Wpływ witaminy C na skórę. Skóra stanowi barierę ochronną przed szkodliwymi czynnikami pochodzącymi ze środowiska zewnętrznego, co wynika z jej unikalnej budowy. W skórze znajduje się witamina C w różnych stężeniach zależnych od poszczególnych warstw. Keratynocyty skóry mają zdolność do gromadzenia wysokich stężeń witaminy C, która może zmniejszać stan zapalny wywołany nadmierną ekspozycją na promieniowanie UV.

Cel badań. Celem badania było usystematyzowanie wiedzy na temat miejscowego zastosowania witaminy C w pielęgnacji lub leczeniu defektów skóry na podstawie przeglądu literatury oraz wskazanie potencjalnych korzyści w uszkodzeniach związanych z nadprodukcją reaktywnych form tlenu (RFT) i procesem starzenia się skóry.

Materiały i metody. Przeglądu piśmiennictwa dokonano przeszukując naukowe bazy danych: PubMed i Google Scholar. Wyszukiwanie odpowiednich artykułów na temat roli witaminy C w skórze przeprowadzono przy użyciu słów kluczowych: „witamina C” (ang. vitamin C) „kwas askorbinowy” (ang. ascorbic acid), „fosforan askorbylu magnezu” (ang. magnesium ascorbyl phosphate), „palmitynian askorbylu-6” (ang. ascorbyl-6-palmitate), „skóra” (ang. skin), „fotoprotekcja” (ang. photoprotection), „fotostarzenie” (ang. photoaging). W celu zwiększenia efektywności pracy, autorzy opracowali koncepcję publikacji uwzględniającą podział na podrozdziały, które przydzielono do poszczególnych autorów, aby nie powielać informacji w trakcie redagowania manuskryptu. Opisana metodologia pozwoliła na uzyskanie wiarygodnych informacji.

Wyniki. Witamina C chroni keratynocyty przed apoptozą i zwiększa przeżywalność komórek. Działa ona jako przeciwutleniacz, który odgrywa ważną rolę stymulując syntezę kolagenu i pomagając w ochronie antyoksydacyjnej przed fotouszkodzeniami wywołanymi promieniowaniem UV. Witamina C wpływa również na ekspresję genów enzymów antyoksydacyjnych, organizację i akumulację fosfolipidów oraz sprzyja tworzeniu się warstwy rogowej naskórka i ogólnie różnicowaniu komórek nabłonka. Dostarczanie witaminy C do skóry wspomaga gojenie się ran i minimalizuje powstawanie blizn. Ważna jest również suplementacja witaminą C w celach odżywczych, którą można połączyć z miejscowym podaniem. Efektem kompleksowego działania witaminy C jest ochrona tkanek przed uszkodzeniem oksydacyjnym poprzez usuwanie wolnych rodników, które uszkadzają najważniejsze struktury organizmu – błony komórkowe, DNA i białka.

Wnioski. Skuteczność działania witaminy C wpływa na stan skóry i tempo jej starzenia. W pracy opisano kilka przykładów badań przeprowadzonych przy użyciu zrekonstruowanego naskórka ludzkiego lub keratynocytów. Z przeprowadzonego przeglądu piśmiennictwa wynika, że w tych modelach skóry ludzkiej brakuje innych składników, takich jak fibroblasty, komórki Langerhansa, melanocyty i mieszki włosowe. W laboratoriach opracowano model ludzkiej skóry, który obecnie jest ograniczony ze względu na brak wielu krytycznych cech biologicznych i strukturalnych skóry. Zaprojektowanie ludzkiej skóry wyposażonej m.in. w komórki odpornościowe oraz zdolnej do generowania wszystkich składników, w tym przydatków skóry, jest dużym wyzwaniem. Dlatego potrzebne są dalsze badania, aby wyjaśnić dokładne mechanizmy działania witaminy C przy użyciu modelu skóry ludzkiej, który zawiera brakujące składniki.

Słowa kluczowe: witamina C, starzenie się skóry, przeciwutleniacze, ochrona przed promieniowaniem UV.

© Farm Pol, 2023, 79(9): 571–576

The role of vitamin C in skin care and health

Background. Due to its unique structure, the skin is a protective barrier against harmful factors from the external environment. The skin contains vitamin C in various concentrations depending on the individual layers. Skin keratinocytes have the capacity to accumulate high concentrations of vitamin C, which may reduce inflammation caused by excessive exposure to UV irradiation.

Aim of the study. The aim of the study was to systematize knowledge about the topical use of vitamin C in the care or treatment of skin defects based on a literature review and to indicate potential benefits in damages related to the overproduction of reactive oxygen species (ROS) and the skin aging process.

Materials and methods. The literature review was performed by searching scientific databases: PubMed and Google Scholar. The search for relevant articles on the role of vitamin C in the skin was carried out using the following keywords: "vitamin C", "ascorbic acid", "magnesium ascorbyl phosphate", "ascorbyl-6-palmitate", "skin", "photoprotection", and "photoaging". In order to increase the efficiency of work, the authors developed a concept of the publication that included division into subchapters that were assigned to individual authors in order to avoid duplicating information while editing the manuscript. The described methodology allowed for obtaining reliable information.

Results. Vitamin C protects the keratinocyte from apoptosis and increases cell survival. It acts as an antioxidant that plays an important role by stimulating collagen synthesis and assisting in antioxidant protection against UV-induced photodamage. Vitamin C also influences gene expression of antioxidant enzymes, the organization and accumulation of phospholipids,  promotes the formation of the stratum corneum and the differentiation of the epithelial cells in general. The provision of vitamin C to the skin greatly assists wound healing and minimizes raised scar formation.

Vitamin C supplementation for nutritional purposes is also important and can be combined with topical application. The effect of the comprehensive action of vitamin C is to protect tissues against oxidative damage by removing free radicals that damage the most important structures of the body: cell membranes, DNA and proteins.

Conclusions. The effectiveness of vitamin C affects the condition of the skin and the rate of its aging. This study contains examples of research methods that use reconstructed human epidermis or keratinocytes; however, the literature review shows that these models lack other skin components such as fibroblasts, Langerhans cells, melanocytes, or hair follicles. The human skin model has been developed in laboratories and is currently limited by the lack of many critical biological and structural features of the skin. Engineering a human skin equipped with, among others, immune cells and capable of generating all components, including appendages, is a major challenge. Therefore, further research is needed to elucidate the exact mechanisms of action of vitamin C using a human skin model that contains other skin components.

Keywords: vitamin C, skin aging, antioxidants, UV protection.

© Farm Pol, 2023, 79(9): 571–576