Ewa Zwierzyńska, Emilia Hytroś, Bogusława Pietrzak
Łuszczyca cz. 2 – leczenie miejscowe, fototerapia oraz pielęgnacja skóry
2023-12-07
Łuszczyca jest przewlekłą chorobą zapalną wymagającą doboru zarówno odpowiedniej farmakoterapii, jak i pielęgnacji skóry. U każdego pacjenta powinno zostać wprowadzone leczenie miejscowe. W przypadku choroby o łagodnym przebiegu może ono stanowić podstawowy schemat terapii, natomiast u pacjentów z umiarkowaną i ciężką postacią choroby, farmakoterapia miejscowa powinna być kojarzona z fototerapią i/lub leczeniem systemowym. W drugiej części artykułu przedstawiono aktualne możliwości leczenia miejscowego. Lekiem pierwszego wyboru jest kalcypotriol w połączeniu z dipropionianem betametazonu. Polskie Towarzystwo Dermatologiczne rekomenduje też pochodne witaminy D3, takie jak takalcytol i kalcypotriol, glikokortykosteroidy, substancje keratolityczne, cygnolinę, tazaroten, dziegcie oraz inhibitory kalcyneuryny (pimekrolimus i takrolimus). W 2022 r. FDA zaaprobowała do stosowania w miejscowej farmakoterapii łuszczycy dwie nowe substancje – tapinarof i roflumilast. Leki te charakteryzują się unikalnymi mechanizmami działania i są pierwszymi w swojej klasie preparatami rekomendowanymi w miejscowej terapii łuszczycy. Ważnym elementem leczenia łuszczycy jest także fototerapia, najczęściej o wąskim spektrum UVB 311 nm. Natomiast jako drugi wybór polecana jest fotochemioterapia PUVA z wykorzystaniem psolarenu jako związku fotouwrażliwiającego. Również pielęgnacja skóry łuszczycowej, zarówno domowa, jak i zabiegowa, stanowi ważny element wspomagający terapię łuszczycy. Prawidłowo dobrane składniki aktywne mogą ograniczać transdermalną utratę wody, złuszczać nagromadzoną warstwę rogową i usprawniać działanie bariery hydrolipidowej. Wśród popularnych składników kosmetyków dedykowanych skórze łuszczycowej można wskazać emolienty, humektanty, składniki keratolityczne oraz lipidy. Ponadto, odpowiednio dobrana pielęgnacja zabiegowa zmian łuszczycowych może stanowić ważne uzupełnienie farmakoterapii, gdyż cechuje się ona zwykle lepszą skutecznością niż pielęgnacja domowa. Wskazane są przede wszystkim zabiegi poprawiające przenikalność substancji aktywnych, czyli mezoterapia bezigłowa, sonoforeza oraz infuzja tlenowa. Można stosować również karboksyterapię bądź zabiegi związane z delikatnym złuszczaniem, np. oksybrazję, peeling kawitacyjny, peelingi enzymatyczne bądź z wykorzystaniem alfa- lub beta-hydroksykwasów.
Słowa kluczowe: łuszczyca, fototerapia, leczenie miejscowe, pielęgnacja skóry.
© Farm Pol, 2023, 79(8): 473–481
Psoriasis part 2 – topical treatment, phototherapy and skin care
Psoriasis is a chronic inflammatory disease that requires the selection of appropriate pharmacotherapy and skin care. Topical treatment should be added to the pharmacotherapy of every patient with psoriasis. It may be the basic therapy regimen for psoriatic lesions of low severity. However, topical agents should be combined with phototherapy and/or systemic therapy in patients with moderate to severe psoriasis. The second part of the article presents current options for topical treatment. Calcipotriol in combination with betamethasone dipropionate is mainly used as the first choice of topical psoriasis treatment. The Polish Society of Dermatology also recommends vitamin D3 derivatives such as tacalcitol and calcipotriol, glucocorticoids, keratolytic substances, dithranol, tazarotene, tars and calcineurin inhibitors (pimecrolimus, and tacrolimus). In 2022, the FDA approved two new substances for topical psoriasis pharmacotherapy: tapinarof and roflumilast. Both drugs have unique mechanisms of action and are first-in-class formulations for topical psoriasis therapy. Moreover, phototherapy is also an important element of psoriasis therapy, especially narrowband UVB (311 nm) phototherapy. Photochemotherapy with psoralens as photosensitizing compounds (PUVA) is recommended as the second choice. Furthermore, home and professional psoriatic skin care is an important element supporting psoriasis therapy. Properly selected active ingredients can reduce transdermal water loss, exfoliate the accumulated stratum corneum and improve the functioning of the hydrolipid barrier. Cosmetics dedicated to psoriatic skin should include popular ingredients such as emollients, humectants, keratolytic ingredients and lipids. In addition, properly selected professional care in cosmetology salons could be an important complement to pharmacotherapy because it is usually more effective than home care. Beauty treatments, i.e., needle-free mesotherapy, sonophoresis and oxygen infusions that improve the permeability of active substances are recommended for psoriatic skin. Moreover, carboxytherapy or treatments related to gentle exfoliation, e.g. oxybrasion, cavitation peeling, enzymatic peels or peelings with alpha hydroxy acids or beta hydroxy acids can also be used.
Keywords: psoriasis, phototherapy, topical treatment, skin care.
© Farm Pol, 2023, 79(8): 473–481