Justyna Fołta, Zuzanna Rzepka, Dorota Małgorzata Wrześniok
Udział stresu oksydacyjnego w wybranych jednostkach chorobowych w świetle najnowszych badań
2023-06-23
Zaburzenia w równowadze pomiędzy wytwarzaniem i kumulacją reaktywnych form tlenu a prawidłowym działaniem systemów antyoksydacyjnych stanowią źródło zjawiska zwanego stresem oksydacyjnym. W warunkach fizjologicznych w organizmie człowieka warunki wspomnianej równowagi są zachowane, jednakże w stanach patologicznych związanych z narażeniem na reaktywne formy tlenu lub także w przebiegu chorób, homeostaza komórkowa może zostać zaburzona. Od wielu lat znana jest rola stresu oksydacyjnego w patogenezie i przebiegu wielu schorzeń. Miażdżyca tętnic, nadciśnienie tętnicze, zaliczane do chorób układu krążenia, lub choroby neurologiczne, takie jak choroba Parkinsona oraz choroba Alzheimera, to tylko wybrane przykłady schorzeń, w których rola stresu oksydacyjnego jest znana od lat. Odkrycie nowych technologii, a także czasami nie w pełni wyjaśniona patogeneza wielu chorób stanowi podstawę do dalszych badań dotyczących wpływu reaktywnych form tlenu na procesy patologiczne zachodzące w trakcie rozwoju choroby oraz na zjawiska zachodzące podczas leczenia. W chwili obecnej przeprowadzane są liczne badania i eksperymenty kliniczne, których tematyka związana jest z wpływem reaktywnych form tlenu na patogenezę, obraz kliniczny oraz proces leczenia różnorodnych schorzeń. W związku z faktem, że choroby nowotworowe według przewidywań staną się najczęstszą przyczyną zgonów, generacja stresu oksydacyjnego w komórkach neoblastycznych może stać się podstawą terapii przeciwnowotworowej.
Celem niniejszego artykułu jest przegląd ostatnich doniesień naukowych dotyczących roli stresu oksydacyjnego w patogenezie oraz przebiegu wybranych schorzeń, tj. chorób neurologicznych (m.in. choroby Parkinsona, choroby Alzheimera, stwardnienia rozsianego czy choroby Huntingtona), chorób układu sercowo-naczyniowego (m.in. miażdżycy tętnic, nadciśnienia tętniczego i płucnego), chorób cywilizacyjnych (cukrzycy oraz osteoporozy) oraz chorób nowotworowych, także w aspekcie terapii związkami generującymi stres oksydacyjny.
Słowa kluczowe: antyoksydanty, choroby, reaktywne formy tlenu, stres oksydacyjny.
© Farm Pol, 2023, 79(2): 83–89
Participation of oxidative stress in selected diseases in the light of the latest research
Disturbances in the balance between the production and accumulation of reactive oxygen species and the proper functioning of antioxidant systems are the source of the phenomenon called oxidative stress. In physiological conditions in the human body, the conditions of the aforementioned balance are maintained, however, in pathological conditions related to exposure to reactive oxygen species or also in the course of diseases, cellular homeostasis may be disturbed. The role of oxidative stress in the pathogenesis and course of many diseases has been known for many years. Atherosclerosis, arterial hypertension classified as cardiovascular diseases or neurological diseases such as Parkinson’s disease and Alzheimer’s disease are just some examples of diseases in which the role of oxidative stress has been known for years. The discovery of new technologies, as well as the sometimes not fully understood pathogenesis of many diseases, is the basis for further research on the impact of reactive oxygen species on pathological processes occurring during the development of the disease and phenomena occurring during treatment. At present, numerous studies and clinical experiments are being carried out, the subject of which is related to the influence of reactive oxygen species on the pathogenesis, clinical picture and treatment of various diseases. Due to the fact that neoplastic diseases are predicted to become the most common cause of death, the generation of oxidative stress in neoblastic cells may become the basis for anticancer therapy.
The purpose of this article is to review the latest scientific reports on the role of oxidative stress in the pathogenesis and course of selected diseases, i.e. neurological diseases (including Parkinson’s disease, Alzheimer’s disease, multiple sclerosis and Huntington’s disease), cardiovascular diseases (including atherosclerosis arteries, arterial and pulmonary hypertension), lifestyle diseases (diabetes and osteoporosis) and cancer, also in the aspect of therapy with compounds that generate oxidative stress.
Keywords: antioxidants, disease, oxidative stress, reactive oxygen species.
© Farm Pol, 2023, 79(2): 83–89