ARTYKUŁ

Agnieszka Wiesner, Paweł Zagrodzki, Paweł Paśko

Wpływ szkolenia z zakresu interakcji lek–pożywienie na świadomość tego problemu wśród polskich lekarzy – badanie pilotażowe
2022-11-30

Przedmiot badań. Interakcje leków z pożywieniem mogą ograniczyć lub spotęgować efekt farmakoterapii, przyczynić się do zwiększenia lub zmniejszenia częstości i nasilenia działań niepożądanych leków, spowodować zaburzenia wchłaniania składników odżywczych lub poprawić ich przyswajalność. Lekarze są dla pacjentów głównym źródłem informacji na temat interakcji lek–pożywienie.

Cel badań. Celem badania była analiza stanu wiedzy polskich lekarzy na temat interakcji lek–pożywienie przed szkoleniem i po szkoleniu w tym zakresie.

Materiał i metody. W badaniu wzięło udział 285 lekarzy różnych specjalności. Uczestnicy badania otrzymali zwalidowaną ankietę zawierającą 3 pytania wstępne (zadawane tylko przed szkoleniem) oraz 30 pytań jednokrotnego lub wielokrotnego wyboru (zadawane dwukrotnie, przed szkoleniem i po szkoleniu). Szkolenia przeprowadzono w trzech polskich miastach: Gdyni, Krakowie i Warszawie.

Wyniki. Ankiety przed- i poszkoleniowe zwróciło 66 lekarzy (23%). Średni wiek respondentów wynosił 44.5 ± 14 lat, 65% stanowiły kobiety. 80% uczestników oceniło, że interakcje lek-pożywienie mogą mieć duży lub bardzo duży wpływ na bezpieczeństwo pacjentów i skuteczność farmakoterapii. 52% badanych zadeklarowało, że przepisując lek, zawsze lub prawie zawsze informuje pacjenta o jakiej porze i jak względem posiłków powinien go przyjmować, 21% przyznało, że udziela tej informacji tylko wtedy, gdy w ich ocenie ma to znaczenie kliniczne. W skali 1–5, gdzie 1 oznacza bardzo małą wiedzę, natomiast 5 – bardzo dużą, respondenci ocenili swoją znajomość interakcji leków z pożywieniem na średnio 2,6 przed szkoleniem i 3,9 po szkoleniu. Średni procent poprawnych odpowiedzi na pytania sprawdzające wiedzę na temat interakcji lek-pożywienie wyniósł 55% przed szkoleniem i 73% po szkoleniu (p < 0,05, test Chi2).

Wnioski. Choć uczestnicy badania mieli świadomość znaczenia interakcji lek-pożywienie, ich wiedza na ten temat okazała się ograniczona. Mała zwracalność ankiet sugeruje, że rzeczywisty poziom wiedzy lekarzy może być znacznie niższy niż zaobserwowany w badaniu. Szkolenie w istotny statystycznie sposób polepszyło znajomość problematyki interakcji lek-pożywienie wśród ankietowanych. Badanie wskazuje na potrzebę edukacji polskich lekarzy w zakresie prawidłowego stosowania leków w relacji do pokarmu.

Słowa kluczowe: wiedza, lekarz, interakcje, pożywienie, lek.

© Farm Pol, 2022, 78(9): 483–490

 

The impact of training in the field of drug-food interactions on the awareness of this problem among Polish physicians – a pilot study

Object of the study. Drug-food interactions can reduce or potentiate the effect of pharmacotherapy, contribute to an increase or decrease in the frequency and severity of adverse drug reactions, impair nutrient absorption or improve their bioavailability. One of the main sources of information on drug-food interactions for patients are physicians.

Aim of the study. The aim of this pilot study was to analyze Polish physicians’ knowledge of drug-food interactions before and after training in this area.

Materials and methods. The study involved 285 physicians of various specialties. Study participants received a validated questionnaire containing 3 initial questions (asked only before training) and 30 single- or multiple-choice questions (asked twice, before and after training). The training was performed in three Polish cities: Gdynia, Kraków, and Warsaw.

Results. 66 physicians (23%) returned pre- and post-training questionnaires. The mean age of respondents was 44.5 ± 14 years, and 65% were female. 80% of participants judged that drug-food interactions can have a high or very high impact on patient safety and the effectiveness of pharmacotherapy. 52% of the respondents declared that while prescribing a drug, they always or almost always inform the patient at what time and how in relation to meals the drug should be taken, 21% admitted that they only provide this information when in their opinion it is relevant. On a scale of 1–5, where 1 refers to very low and 5 refers to very high, respondents rated their knowledge of drug-food interactions at an average of 2.6 before training and 3.9 after training. The mean percentage of correct answers to questions testing knowledge of drug-food interactions before and after training was 55% and 73%, respectively (p < 0.05, Chi2 test).

Conclusions. Although survey participants were aware of the importance of drug-food interactions, their knowledge of the topic appeared to be moderate. The low return rate of the questionnaires suggests that the actual level of physicians’ knowledge may be much lower than observed in the survey. The training significantly improved the knowledge of drug-food interactions among the respondents. This pilot study indicates the need to educate Polish physicians on the proper use of drugs in relation to food.

Keywords: knowledge, physician, interactions, food, drug.

© Farm Pol, 2022, 78(9): 483–490

Wpływ szkolenia z zakresu interakcji lek–pożywienie na świadomość tego problemu wśród polskich lekarzy – badanie pilotażowe

602.58 kB | 30 listopada 2022