ARTYKUŁ

Iwona Dymarczyk

Pamiątki związane z Ignacym Łukasiewiczem w zbiorach Muzeum Farmacji UJ CM
2022-11-30

Ekspozycja poświęcona Ignacemu Łukasiewiczowi w krakowskim Muzeum Farmacji była planowana niemal od początku istnienia tej placówki (1946). W miarę pozyskiwania kolejnych eksponatów zorganizowano wystawę „Gabinet Aptekarza”, dedykowaną Ignacemu Łukasiewiczowi. Celem opracowania jest zaprezentowanie unikalnych pamiątek związanych z tą najbardziej zasłużoną postacią w historii polskiej farmacji. Najcenniejsze z nich to 11 obiektów, które w większości pochodzą ze zbiorów rodzinnych Jerzego Pileckiego. Należą do nich zabytki rękopiśmienne: manuał apteczny założony przez Łukasiewicza w 1850 r., inwentarz apteki w Brzostku spisany przez niego w 1859 r., a także pamiątki osobiste: sekretarzyk i apteczka domowa z dworku Łukasiewiczów w Chorkówce, blaszane pudełko z czasów walk Łukasiewicza o niepodległość w 1846 r., dyplom pochwalny nadany Łukasiewiczowi przez C.K. Towarzystwo Gospodarczo-Rolnicze Krakowskie podczas Wystawy Zwierząt Gospodarskich, Narzędzi i Maszyn Rolniczych w Jaśle 15 czerwca 1858 r., medal portretowy z 1878 r. wybity z okazji 25 rocznicy zapalenia lampy naftowej, srebrny dzwonek ręczny z talerzykiem, z monogramem „IHŁ” (Ignacy Honorata Łukasiewicz), fotografia Honoraty Łukasiewicz i jej brata Jana Dydak-Stacherskiego z 1865 r.(?), portret fotograficzny Ignacego Łukasiewicza z ok. 1880 r. (?), portret olejny Ignacego Łukasiewicza autorstwa Józefa Klaza, namalowany w Wiedniu w 1868 r. Pozostałe eksponaty to: utensylia pochodzące z aptek w Gorlicach i w Brzostku, z którymi był związany zawodowo Łukasiewicz. Opisano też naczynia przeznaczone na ropę naftową i naftę używane w XIX- wiecznych aptekach, a także dwa prototypy lamp naftowych konstrukcji Ignacego Łukasiewicza oraz wzorowane na nich ozdobne lampy wiedeńskie z 2 połowy XIX w. Są też trzy fotografie apteki „Pod Złotą Gwiazdą” we Lwowie wykonane przez Jana Wiesława Radwańskiego w 1923 r., a także współczesne medale pamiątkowe i obrazy związane tematycznie z tą postacią. Omawiana kolekcja prawdopodobnie jest najcenniejszym zbiorem osobistych pamiątek po Ignacym Łukasiewiczu.

Słowa kluczowe: Kraków, farmacja, muzeum, Ignacy Łukasiewicz, lampa naftowa.

© Farm Pol, 2022, 78(9): 501–514

 

Souvenirs Related to Ignacy Łukasiewicz in the Collection of the Pharmacy Museum at Jagiellonian University Medical College

The exhibition devoted to Ignacy Łukasiewicz at the Pharmacy Museum in Kraków was planned almost from the beginning of the institution’s existence (1946). As more pieces were obtained, an exhibition entitled the Pharmacist’s Office, dedicated to Ignacy Łukasiewicz was organized. The aim of the study is to present the unique souvenirs related to this greatly meritorious figure in the history of Polish pharmacy. The most valuable of them are 11 objects, most of which come from family collections, from Jerzy Pilecki’s collection These include handwritten items: a pharmacy manual initiated by Łukasiewicz in 1850, a Brzostek pharmacy inventory also written by him in 1959, as well as personal mementos: an escritoire and a home first-aid kit from the Łukasiewicz manor house in Chorkówka, a tin box from the times of Łukasiewicz’s struggles for independence in 1846, a diploma of praise awarded to Łukasiewicz C.K. by the Krakow Economic and Agricultural Society during a Farm Animal Exhibition, Agricultural Tools and Machines in Jasło from June 15, 1878, a portrait medal from 1878, minted on the 25th anniversary of lighting the kerosene lamp, a silver hand bell with a saucer, with the monogram “IHŁ” (Ignacy Honorata Łukasiewicz), a photograph of Honorata Łukasiewicz and her brother Jan Dydak - Stacherski from 1865 (?), a photographic portrait of Ignacy Łukasiewicz from around 1880 (?), an oil portrait of Ignacy Łukasiewicz by Józef Klaz, painted in Vienna in 1868. Other exhibits include utensils from pharmacies in Gorlice and Brzostek professionally associated with Łukasiewicz, vessels for crude oil and kerosene used in 19th century pharmacies are also described, as well as two prototypes of kerosene lamps designed by Ignacy Łukasiewicz, and decorative Viennese lamps from the second half of the 19th-century modeled on their basis. There are also three photographs of the “Under the Golden Star” pharmacy in Lviv, taken by Jan Wiesław Radwański in 1923, as well as contemporary commemorative medals and paintings thematically related to this figure. The compilation in question is probably the most valuable collection of Ignacy Łukasiewicz’s personal mementos.

Keywords: Ignacy Łukasiewicz, kerosene lamp, museum, pharmacy Krakow.

© Farm Pol, 2022, 78(9): 501–514

Pamiątki związane z Ignacym Łukasiewiczem w zbiorach Muzeum Farmacji UJ CM

2.87 MB | 7 grudnia 2022