ARTYKUŁ

Mariusz Zapadka, Dorota Rutkowska, Ewa Obońska, Bogumiła Kupcewicz

Zagrożenia dla zdrowia związane ze stosowaniem suplementów diety dla sportowców
2021-11-30

Odpowiednio zaprojektowana i zbilansowana dieta jest istotnym elementem każdego planu treningowego. Przełamywanie barier i pokonywanie granic ludzkiej wytrzymałości leży u podstaw aktywności sportowej. Odkąd istniały sporty wyczynowe, ludzie starali się osiągnąć przewagę nad konkurentem, m.in. przez spożywanie różnych substancji. Dążenie do bycia sprawniejszym, szybszym, silniejszym i wytrzymalszym dała początek wielomiliardowemu rynkowi suplementów diety.

Suplementy diety dla sportowców można podzielić na trzy kategorie: żywność dla sportowców, witaminowo-mineralne suplementy diety oraz suplementy ergogeniczne. Pomimo wielowiekowej historii dopingu, problem substancji poprawiających wydolność w dalszym ciągu jest najczęściej omawianym tematem we współczesnym sporcie. Jest to problem, który dotyczy wszystkich rodzajów sportu, niezależnie od dyscypliny czy popularności. Suplementy diety są traktowane jako produkty bezpieczne, jednak ich skoncentrowana forma może narażać konsumentów na ryzyko przedawkowania. Jest to szczególnie niebezpieczne, gdyż suplementy dla sportowców często zawierają wyższe dawki substancji niż produkty lecznicze bez recepty. Zażywanie wielu suplementów diety, nierzadko wraz z lekami zaordynowanymi przez lekarza, zwiększa ryzyko wystąpienia groźnych interakcji. Innymi zagrożeniami związanymi z suplementacją są brak ujednoliconych regulacji prawnych, zafałszowania substancjami zakazanymi w sporcie lub niebezpiecznymi dla zdrowia.

W czasie pandemii COVID-19 oraz podczas izolacji zanotowano wzrost liczby osób ćwiczących w domach. W okresie utrudnionego kontaktu z podstawową opieką zdrowotną głównymi źródłami informacji o suplementach diety dla sportowców, ich skuteczności i bezpieczeństwa stały się media społecznościowe.

W ocenie potrzeb i problemów zdrowotnych sportowców powinni uczestniczyć nie tylko dietetycy, ale również farmaceuci i lekarze. Wzrost świadomości zdrowotnej i wiedzy na temat suplementów diety dla sportowców powinien na stale zagościć w mapie usług zdrowotnych zintegrowanego modelu ochrony zdrowia. Decyzja o zażywaniu suplementu diety powinna być skonsultowana z farmaceutą w ramach opieki farmaceutycznej lub z lekarzem. Natomiast wybór konkretnego preparatu powinien być dokonany w oparciu o certyfikowane marki, które weryfikują, uwierzytelniają etykiety, testują na obecność zanieczyszczeń i substancji zakazanych w sporcie. W ochronie zdrowia potrzebne są rozwiązania systemowe skupiające się na ścisłej kontroli i urzędowej certyfikacji suplementów diety, jak to ma miejsce w przemyśle farmaceutycznym. Istotnym wydaje się utworzenie państwowego systemu certyfikacji suplementów diety, który byłby rzetelnym źródłem sprawdzonych informacji dla przedstawicieli zawodów medycznych.

Słowa kluczowe: suplementy diety, suplementacja, sportowcy.

© Farm Pol, 2021, 77 (9): 548–553

 

Health risks associated with dietary supplements for athletes

A properly designed and balanced diet is an essential element of any training plan. Breaking down barriers and overcoming the limits of human endurance are at the heart of sports activity. Ever since high-performance sports, people have tried to gain an advantage over a competitor, i.e., by consuming various substances. The pursuit of being more agile, faster, stronger, and more enduring has given rise to a multi-billion dollar dietary supplements market.

Athletes’ dietary supplements can be divided into sports food, vitamin and minerals, and ergogenic supplements. Despite the centuries-old history of doping, the problem of substances that improve performance is still the most discussed topic in modern all types of sport, regardless of discipline or popularity. Dietary supplements are considered safe products, but their concentrated form may expose consumers to the risk of overdosing. Sports supplements are dangerous because they often have higher doses of active substances than over-the-counter medicinal products. Taking many dietary supplements, often with prescribed medications, increases your risk of harmful interactions. Another problem related to dietary supplements is the lack of uniform legal regulations, and hence the high probability of adulteration with substances prohibited in sport or substances hazardous to health.

During the COVID-19 pandemic and over the isolation, the number of people exercising at home increased. In problematic contact with primary health care, social media became the main information source about athletes’ dietary supplements, their effectiveness, and safety.

Not only nutritionists but also pharmacists and doctors should participate in assessing athletes’ needs and health problems. The increase in health awareness and knowledge about dietary supplements for athletes should be permanently included in the map of health services of the integrated health care model. The decision to take a dietary supplement should be consulted as part of pharmaceutical care or a visit to the doctor. On the other hand, the selection of a specific preparation should be made based on certified brands that verify, authenticate labels, test for the presence of contaminants and substances prohibited in sports. In healthcare, system solutions are needed that focus on strict control and official certification of dietary supplements, as is the case in the pharmaceutical industry. Creating a state certification system for dietary supplements seems essential as a reliable source of verified information for medical professionals.

Keywords: athletes, dietary supplements, supplementation.

© Farm Pol, 2021, 77 (9): 548–553

 

 

Zagrożenia dla zdrowia związane ze stosowaniem suplementów diety dla sportowców

204.22 kB | 30 listopada 2021