Magdalena Beata Skarzynska, Łukasz Czajka
Opieka farmaceutyczna u pacjentów z ostrym lub przewlekłym zapaleniem zatok w populacji pediatrycznej i u osób dorosłych zgodnie z wytycznymi EPOS 2020
2021-01-18
Na początku 2020 r. opublikowane zostały najnowsze zaktualizowane europejskie wytyczne dotyczące diagnozowania oraz leczenia zapalenia zatok przynosowych i polipów nosa, w skrócie EPOS 2020, opracowane pod patronatem Europejskiego Towarzystwa Rynologicznego. EPOS 2020 przestawia zaktualizowane wytyczne oparte na najwyższej jakości dowodach naukowych, będące rezultatem analizy uaktualnionych doniesień opartych na dowodach EBM z ośmiu ostatnich lat, uwzględniając i adresując dodatkowo takie obszary jak diagnostyka oraz leczenie chronicznego zapalenia zatok w populacji pediatrycznej czy chirurgii zatok. Nowe wytyczne EPOS 2020 angażują w proces leczenie nie tylko samach lekarzy, ale także nowe zainteresowane strony, które od czasu opublikowania ostatniego dokumentu EPOS w 2012 r. zaangażowane zostały w większym stopniu w proces leczenia zapalenia nosa i zatok przynosowych, czyli m.in.: farmaceutów, pielęgniarki, osoby świadczące opiekę specjalistyczną i w istocie samych pacjentów, którzy stosują coraz częściej samokontrolę stanu zdrowia, prawidłowo stosując leki przepisywane na receptę, jak również leki OTC (ang. over the counter). Wytyczne zmieniają w porównaniu z wytycznymi z 2012 r. schemat leczenia na początkowym etapie, stawiając na pierwszym miejscu pacjenta oraz farmaceutę, a następnie w momencie niepowodzenia pierwszego etapu samoleczenia kolejno: lekarzy specjalistów z zakresu medycyny rodzinnej, internistów oraz pediatrów (POZ – lekarze podstawowej opieki zdrowotnej), a następnie konsultację z lekarzem specjalistą otorynolaryngologiem (z ewentualną hospitalizacją) jako ostatni trzeci etap w schemacie postępowania. Zgodnie z danymi opublikowanymi w raporcie PGEU z 2018 r., 58% Europejczyków może dotrzeć do najbliższej apteki w ciągu 5 minut, a 98% mieszkańców Europy w czasie nie większym niż pół godziny, co czyni farmaceutów najbardziej dostępną grupą profesjonalistów w systemie podstawowej opieki zdrowotnej.
Słowa kluczowe: opieka farmaceutyczna, przewlekłe zapalenie zatok przynosowych, ostre zapalenie zatok przynosowych, EPOS 2020.
© Farm Pol, 2020, 76 (12): 692–710
Pharmaceutical care for pediatric and adult patients in acute or chronic rhinosinusitis according tothe EPOS 2020 guideline
At the beginning of 2020, the latest updated European Position Paper on Rhinosinusitis and Nasal Polyps (EPOS 2020) was published under the auspices of the European Society of Rhinology. EPOS 2020 presents updated guidelines based on the highest quality scientific evidence, resulted from the analysis of updated, evidence-based reports of EBM (Evidence Based Medicine) from the last eight years, including and addressing such areas as diagnostics and treatment of chronic sinusitis in the pediatric population or sinus surgery. In the treatment process the new EPOS 2020 guidelines involve not only the physicians themselves, but also the new concerned who have been more involved in the treatment of rhinitis and para nasal sinusitis since the publication of the last EPOS document in 2012. This includes, among others, pharmacists, nurses, care providers and, in fact, patients themselves, who are using more and more self-control over their condition, correctly applying prescription treatment as well as over the counter (OTC) treatment. The guidelines also outline further research directions in the area of para nasal sinusitis. What is more, in comparison to the 2012 guidelines, they change the treatment regimen at the initial stage, placing the patient and the pharmacist first, and then, when the first stage of self-treatment fails, successively family doctors, internists and paediatricians (primary care physicians), followed by consultation with an otorhinolaryngologist (with possible hospitalisation) as the last, third stage in the treatment regimen. According to the data published in the PGEU report (Pharmacetical Group of the European Union) in 2018, 58% of Europeans are able to reach the nearest pharmacy within 5 minutes, and 98% of European residents within no more than half an hour, what makes pharmacists the most accessible group of professionals in the primary healthcare system.
Keywords: chronic rhinosinusitis, pharmaceutical care, acute rhinosinusitis, EPOS 2020.
© Farm Pol, 2020, 76 (12): 692–710