Jakub Krzaczyński, Barbara Strzałka-Mrozik
Farmakologiczne i niefarmakologiczne metody terapii łuszczycy ze szczególnym uwzględnieniem leków biologicznych
2020-07-28
Łuszczyca jest przewlekłą, zapalną i nawracającą chorobą skóry o charakterze autoimmunologicznym. Na przebieg i nasilenie zmian skórnych wpływają czynniki genetyczne, behawioralne i środowiskowe. Czynnikami prekursorowymi warunkującymi powstawanie zmian łuszczycowych mogą być między innymi: silny stres psychiczny, uraz, ostra infekcja – głównie zakażenia wywołane przez Streptococcus species, zabieg operacyjny, zmiany hormonalne, a także nadużywanie alkoholu, palenie papierosów czy zażywanie niektórych leków. W przebiegu łuszczycy obserwuje się na poziomie tkankowym nasiloną proliferację głównie keratynocytów, natomiast molekularnie stwierdza się wzmożoną sekrecję cytokin prozapalnych i adipokin. Celem leczenia łuszczycy jest redukcja zmian klinicznych, wydłużenie remisji, zapobieganie powikłaniom oraz przywrócenie sprawności życiowej i zawodowej chorego. Wybór terapii powinien umożliwiać kontrolę przebiegu choroby, jednocześnie redukując skutki uboczne mogące negatywnie wpływać na życie chorego. Ze względu między innymi na uwarunkowania genetyczne, będące podłożem choroby, nie jest możliwe całkowite wyleczenie, co skutkuje częstymi nawrotami. W celu oceny stopnia nasilenia zmian łuszczycowych oraz wyboru odpowiedniej terapii stosuje się skale pomiarowe, opierające się głównie na wizualnej ocenie zmian łuszczycowych przez lekarza oraz subiektywnych odczuciach pacjenta. Nie można jednak wykazać jednego słusznego schematu leczenia, a każda terapia powinna być indywidualnie dobierana do chorego. W leczeniu łuszczycy stosuje się: fotochemioterapię PUVA, naświetlanie UVB, fotoprotekcję, glukokortykosteroidy, retinoidy, analogi witaminy D, środki redukujące, środki keratolityczne, środki immunosupresyjne – cyklosporynę, metotreksat i hydroksykarbamid oraz terapię biologiczną oddziałującą na specyficzne mediatory reakcji immunologicznych/zapalnych. Niestety coraz częściej, pomimo molekularnie ukierunkowanego leczenia, obserwuje się zjawisko lekooporności.
Słowa kluczowe: łuszczyca, terapia łuszczycy, terapia spersonalizowana, leki biologiczne.
© Farm Pol, 2020, 76(6): 333–343
Pharmacological and non-pharmacological methods of psoriasis therapy with particular emphasis on biopharmaceuticals
Psoriasis is a chronic, inflammatory and recurrent skin disease of an autoimmune nature. Genetic, behavioral and environmental factors influence the onset, course and severity of skin lesions. Precursor factors conditioning the formation of psoriatic lesions may include, among others, strong psychological stress, trauma, acute infection - mainly infections caused by Streptococcus species, surgery, hormonal changes, as well as alcohol abuse, smoking, and taking certain medications. In the course of psoriasis, increased proliferation of mainly keratinocytes is observed at the tissue level, while increased secretion of proinflammatory cytokines and adipokines is observed molecularly. The goal of psoriasis treatment is to reduce clinical changes, prolong remission, prevent complications, and restore the patient’s life and professional fitness. The choice of treatment should enable control of the course of the disease while reducing side effects that may negatively affect the patient’s life. Due to, among others, the genetic conditions underlying the disease, complete recovery is not possible, resulting in frequent relapses. The choice of method depends on the severity of skin lesions, the frequency of relapses and the course of the disease. In order to assess the severity of psoriatic lesions and choose the appropriate treatment, measuring scales are used, which are mainly based on the physician’s visual assessment of psoriatic lesions and the patient’s subjective feelings. However, one correct treatment regimen cannot be demonstrated, and each therapy should be individually tailored to the patient. In the treatment of psoriasis, PUVA photo chemotherapy, UVB irradiation, photo protection, glucocorticosteroids, retinoids, vitamin D analogues, reducing agents, keratotic agents, and immunosuppressant - cyclosporin, methotrexate and hydroxycarbamide as well as biological therapy affecting specific mediators of immune reactions are used. Unfortunately, despite the molecularly targeted treatment, the phenomenon of drug resistance is observed.
Keywords: psoriasis, psoriasis therapy, personalized therapy, biopharmaceuticals.
© Farm Pol, 2020, 76(6): 333–343