Elwira Kaczyńska

Saradawotano – kreteńskie panaceum
2017-01-10

Saradawotano (ngr. kret. σαρανταβότανο, dosłownie ‘czterdzieści ziółek’) jest kreteńskim lekiem ludowym składającym się z 40 miejscowych ziół i aromatycznych roślin. Kreteńczycy powszechnie piją ten lek w formie wywaru. Wszystkie składniki tego leku zostały wyliczone w poetyckiej recepcie, skomponowanej w formie pieśni ludowej napisanej w dialekcie zachodniokreteńskim. Owa pieśń, licząca 26 wersów i zawierająca rymy ułatwiające zapamiętanie treści, jest pochwałą cudownego leku złożonego z 40 ingredientów. W artykule identyfikuje się wszystkie składniki roślinne, zwłaszcza zaś lebiodkę kreteńską (Origanum dictamnus L.), roślinę endemiczną wychwalaną już w starożytności.

Słowa kluczowe: kreteńskie panaceum, medycyna ludowa, ziołolecznictwo

Sarantavotano – a Cretan panacea

Sarantavótano (Modern Greek σαρανταβóτανο, literally ‘forty herbs’) is a Cretan folk medicine composed by means of 40 local herbs and aromatic plants. It is commonly used for a healing by the Cretans in the dosage form of decoction. All the components of the decoction are enumerated in a poetical recipe, representing the traditional folk song entitled Sarantavótano (Σαρανταβóτανο), written in the West Cretan dialect of Modern Greek. The poem, which contains as many as 26 verses, acquired the successive rhymes, thus the recipe can be easily remembered. The song in question glorifies a miraculous herbal panacea created by means of forty ingredients. In the paper all the herbs and aromatic plants mentioned in the poetical recipe are identified, including the so called Cretan dittany (Origanum dictamnus L.), an endemic species growing only in the island of Crete.

Keywords: Cretan folk panacea, folk healing, phytotherapy

© Farm Pol, 2016, 72(11): 737–744