Agnieszka Gołdyn, Halina Ekiert, Ewa Skrzypczak-Pietraszek

Od tradycyjnej etnomedycyny do współczesnej fitoterapii – „kariera” oczaru wirginijskiego (Hamamelis virginiana L.)
2016-07-04

Hamamelis virginiana jest jednym z północno-amerykańskich gatunków roślin leczniczych wprowadzonych do oficjalnego lecznictwa krajów Unii Europejskiej, w tym Polski. Gatunek ten dostarcza dwóch cennych surowców garbnikowych: Hamamelidis folium (2008 r.) i Hamamelidis cortex (2016 r.). W pracy przedstawiono charakterystykę botaniczno-ekologiczno-chemiczną tego gatunku. Zwrócono uwagę na jego pozycję w tradycyjnej medycynie Indian północno- amerykańskich oraz we współczesnym północno-amerykańskim i europejskim oficjalnym lecznictwie alopatycznym i homeopatycznym. Przedstawiono ponadto walory tego gatunku jako rośliny kosmetycznej. Powyższe informacje wzbogacono o przykłady preparatów leczniczych, suplementów diety i kosmetyków dostępnych w Polsce, a bazujących na surowcach z tej rośliny. Historia awansu tego gatunku na listę gatunków farmakopealnych w Europie i Polsce jest znakomitym przykładem znaczenia wskazań etnobotanicznych i etnofarmakologicznych w poszerzeniu oferty terapeutycznej w lecznictwie europejskim.

Słowa kluczowe: oczar wirginijski, hamamelitaniny, garbniki katechinowe, zastosowanie lecznicze, walory kosmetyczne

From the traditional ethnomedicine to the modern phytotheraphy – „promotion” of the witch hazel (Hamamelis virginiana L.)

Hamamelis virginiana is a one of the North American species of medicinal plants introduced to the official treatment of the European Union countries including Poland. This species provides two valuable tannin materials: Hamamelidis folium (2008) and Hamamelidis cortex (2016). This paper presents the botanical, ecological and chemical characteristic of this species. It was noted its position in the traditional medicine of the North American Indians and in the modern North American and European official allopathic and homeopathic medicine. It presents the advantages of this species as a cosmetics plant. These information were enriched with the examples of medicinal preparations, diet supplements and cosmetics (available in Poland) based on the materials from this plant. The history of this species promotion onto the European and Polish list of the pharmacopoeia species is an excellent case of ethnobotanical and ethnopharmacological suggestions to broaden the spectrum of the therapeutic offer in the European medicine.

Keywords: witch hazel, hamamelitannins, catechin tannins, medicinal use, cosmetics value.

© Farm Pol, 2016, 72(6): 373–384