Elżbieta Hejchman, Magdalena Tomczyk

Związki kompleksowe miedzi(II) jako potencjalne leki przeciwnowotworowe
2015-12-10

Nowotwory złośliwe stanowią drugą najczęstszą przyczynę zgonów w Polsce. Ich liczba w roku 2012 wynosiła około 94,7 tys. Dlatego wciąż poszukuje się nowych skutecznych leków przeciwnowotworowych, charakteryzujących się niską toksycznością oraz niewywołujących efektów ubocznych. Związki kompleksowe metali są obecnie szeroko badane pod kątem ich aktywności cytotoksycznej. Miedź pełni znaczącą rolę w organizmie ludzkim - dlatego ważne jest zachowanie jej homeostazy. W wielu tkankach nowotworowych stwierdzono podwyższony poziom miedzi. W związku z tym w piśmiennictwie naukowym pojawiło się wiele doniesień na temat syntezy i aktywności przeciwnowotworowej związków kompleksowych miedzi. Ponieważ proces wprowadzenia nowego leku do lecznictwa jest kosztowny i długotrwały, wyszukiwanie nowych zastosowań leków już stosowanych w znacznym stopniu skraca tę drogę. W tej pracy przeglądowej opisujemy zastosowanie kompleksów miedzi(II) następujących leków, dostępnych w większości w Polsce, takich jak: disulfiram, kliochinol, chromomycyna, cyprofloksacyna, moksyfloksacyna, walsartan, meloksykam, piroksykam i kwercetyna, jako związków o potencjalnej aktywności przeciwnowotworowej.

Słowa kluczowe: związki kompleksowe, miedź, aktywność przeciwnowotworowa

Copper(II) complex compounds – potential antitumor agents

Cancer is the second leading cause of death in Poland, accounting for 94.7 thousand deaths in 2012. Great efforts have been put to the novel anticancer drug discovery. Especially, a wide range of metal-based complexes have been investigated for antitumor activity. Copper is an essential element for human organism, involved in many biological pathways. The copper concentration in the human body is tightly regulated. However, in numerous ex vivo cancerous tissues the concentration of copper was found to be elevated. A significantly rising interest in the design of copper complex compounds as anticancer agents is currently observed in the area of scientific inquiry. Since the process of drug development can be expensive and cumbersome, finding new applications of existing drugs may provide effective means to expedite the regulatory process in bringing new drugs to the clinical setting. In this review we report encouraging findings from laboratory studies that reveal significant anticancer activity from different classes of copper(II) – chelating compounds, such as disulfiram, clioquinol, chromomycin, ciprofloxacin, moxifloxacin, valsartan, meloxicam, piroxicam and quercetin that are currently approved for the treatment of various pathological disorders.

Keywords: copper complex, anticancer activity