Przemysław Skibiński, Katarzyna Lebda, Lilianna Trynda-Lemiesz

Tlenek azotu w starych i nowych generacjach leków
2015-11-18

Wśród tlenków azotu najważniejszą rolę w medycynie odgrywa tlenek azotu II (NO). Powstaje w różnych tkankach z L-argininy na skutek działania jednej z izoform syntazy tlenku azotu. Działa głównie poprzez aktywację cyklazy guanylowej, która uruchamia szereg dalszych przemian. Nadmierna synteza tlenku azotu może prowadzić do rozwoju stanów zapalnych, nadciśnienia, cukrzycy, miażdżycy, a nawet niebezpiecznego dla życia szoku septycznego. W przebiegu wielu chorób, np. w chorobie wieńcowej, dochodzi do zmniejszenia wytwarzania NO, którego ilość musi być kompensowana przez stosowanie odpowiednich leków, zwanych donorami tlenku azotu. Można do nich zaliczyć azotany organiczne, molsydominę oraz nitroprusydek sodu. Z działaniem tlenku azotu związane są też leki stosowane u mężczyzn z zaburzeniem erekcji. Oprócz innowacyjnego sildenafilu istnieje szereg pochodnych o ciekawych właściwościach. Nowe leki są połączeniem tlenku azotu z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ), paracetamolem lub sterydami. Pierwotnie, te modyfikacje miały redukować toksyczność leków macierzystych. Z czasem okazało się, iż nie tylko są bardziej aktywne, ale wykazują również dodatkowe, pozytywne właściwości, takie jak efekt przeciwnowotworowy.

Słowa kluczowe: tlenek azotu, sildenafil, NO-NLPZ, NO-aspiryna, NO-paracetamol