Jolanta Sochacka, Ilona Lipska
Rola α1-kwaśnej glikoproteiny surowicy krwi ludzkiej w procesie wiązania leków
2014-03-24
Ludzka α1-kwaśna glikoproteina (AGP, ORM) pełni dwie ważne funkcje biologiczne – jest zaliczana do dodatnich białek ostrej fazy wykazujących aktywność przeciwzapalną i immunomodulującą oraz jest białkiem wiążącym i transportującym dla substancji endogennych i leków wykazujących własności zasadowe i obojętne. Pojedynczy łańcuch polipeptydowy AGP połączony jest kowalencyjnie z pięcioma rozgałęzionymi łańcuchami glikanowymi, których różna struktura jest przyczyną mikro-heterogeniczności reszty cukrowej. Ponadto, rdzeń białkowy AGP wykazuje polimorfizm genetyczny i dlatego AGP istnieje jako mieszanina wariantów genetycznych ORM1 (F1, F2 i S) i ORM2 (A). Różnice w stężeniu AGP i względne proporcje pomiędzy ORM1 i ORM2 w surowicy ludzi zdrowych zależą od fenotypu i mogą być także indywidualne w tym samym fenotypie, natomiast wzrost lub obniżenie stężenia i zmiany proporcji ORM1/ORM2 mogą mieć miejsce w stanach zapalnych i innych stanach chorobowych organizmu. Różnice w powinowactwie leków do wariantów ORM1 i ORM2 wskazują na specyficzną rolę każdego z wariantów w procesie wiązania leków zarówno u ludzi zdrowych, jak i u ludzi chorych. Stąd, zmiany stężenia AGP i jego genetyczny polimorfizm mogą wpływać na farmakokinetykę leków, które są do niego wiązane.
Słowa kluczowe: α1-kwaśna glikoproteina, polimorfizm genetyczny, selektywność w wiązaniu leków.
Human α1-acid glycoprotein (AGP, ORM) has two main biological functions: it is classified among the acute-phase proteins showing immunological and inflammatory activities, and it is involved in binding and transport of endogenous substances, and wide variety of basic and neutral drugs. AGP molecule consists of a heavily glycosylated single polypeptide chain. Variability of AGP glycosylation is responsible for protein heterogeneity. In addition, AGP shows genetic polymorphism, therefore can exist as a mixture of four main genetic variants ORM1 (F1, F2 and S) and ORM2 (A). The variations in AGP concentration and variable relative proportions of ORM1 and ORM2 variants between the healthy individuals depend on the phenotype, but can also be different between individuals of the same phenotype. Increases or decreases in AGP concentration occur in several inflammatory states and pathological conditions. Large differences in the binding of various drugs to the ORM1 and ORM2 variants indicate a specific drug binding role of each variant in both healthy people and patients with various diseases. Changes of the serum concentration and genetic polymorphism of the AGP can affect pharmacological action of drugs that bind to it.