W okresie ostatnich dwóch dekad obserwujemy dynamiczny wzrost zainteresowania prolekami, które stanowią 5–7% stosowanych obecnie leków. Proleki nie posiadają aktywności biologicznej lub mają niską aktywność i ulegają w organizmie przemianom do związków wywierających określone działania farmakologiczne. U podstawy koncepcji proleku leży poprawa parametrów farmakokinetycznych, indeksu terapeutycznego i skuteczności działania leku macierzystego. Większość dopuszczonych do lecznictwa proleków powstała w wyniku modyfikacji struktury chemicznej leku (często przekształcenia go w pochodną: estrową, amidową, fosforanową, oksymową, iminową, węglanową, karbaminianową) w celu zwiększenia rozpuszczalności w wodzie lub w tłuszczach. Artykuł omawia podstawowe właściwości i zasady działania wybranych grup proleków. Przedstawia także możliwości wykorzystania proleków w nowych strategiach leczenia nowotworów: terapiach ADEPT i GDEPT.

Currently, 5–7% of the drugs approved worldwide can be classified as prodrugs. Prodrugs, which have no or poor biological activity, are chemically modified versions of the pharmacologically active agent that must undergo transformation in vivo to release the active drug. They are designed in order to improve the physicochemical, biopharmaceutical or pharmacokinetic properties of pharmacologically potent compounds. This article describes basic functional groups that are amenable to prodrug design, and highlights the major applications of the prodrug strategy, including the ability to improve oral absorption and aqueous solubility, enhance lipophilicity and active transport, as well as achieve site-selective delivery. The role of a prodrug concept in the design of new anticancer therapies, i.e. antibody-directed enzyme prodrug therapy (ADEPT) and gene-directed enzyme prodrug therapy (GDEPT) is also discussed.