Anna Balawejder-Biśto, Alina Pyka-Pająk
Kofeina – substancja znana czy poznawana
2022-10-27
Kofeina (1,3,7-trimetyloksantyna) jest psychostymulantem działającym jako antagonista receptora adenozynowego. Jest naturalnie występującym stymulantem ośrodkowego układu nerwowego (OUN) z klasy metyloksantyn, który może być wyizolowany z ponad sześćdziesięciu roślin, ale może być również wytwarzany syntetycznie i dodawany do naszych codziennych produktów spożywczych i leków. W zależności od rośliny, w której występuje, określa się ją innym mianem, np. guaranina (gdy pochodzi z nasion guarany), mateina (gdy pochodzi z yerba mate), teina (gdy pochodzi z liści herbaty). Uważana za najczęściej przyjmowany środek psychoaktywny na świecie. Wykorzystywana do przygotowywania codziennych napojów, orzeźwiających i niwelujących objawy zmęczenia psychicznego i fizycznego, które są powszechnie używane na całym świecie pod postacią kawy, herbaty lub czekolady. Istnieje również wiele leków zawierających kofeinę. Substancja ta jest także dodatkiem do napojów gazowanych (Pepsi, Coca-Cola) i energetycznych. Po podaniu doustnym kofeina jest szybko i całkowicie (w 99%) wchłaniana z przewodu pokarmowego. Kofeina po wchłonięciu z przewodu pokarmowego (zwłaszcza z jelita cienkiego) jest dystrybuowana po całym organizmie. Przenika do wszystkich tkanek przez błony komórkowe i dostaje się do przestrzeni wodnej tkanek. Kofeina praktycznie całkowicie ulega biotransformacji w wątrobie, jedynie 2% przyjętej dawki jest wydalane w postaci niezmienionej z moczem. Na metabolizm kofeiny wpływa wiele czynników egzogennych i endogennych, takich jak: uwarunkowania genetyczne, wiek, płeć, ciąża, dieta, styl życia, palenie tytoniu, czynniki środowiskowe, leki i choroby. Kofeina usuwana jest z organizmu głównie przez nerki. FDA (Agencja Żywności i Leków) zatwierdziła kofeinę do stosowania w leczeniu bezdechu oraz zapobieganiu i leczeniu dysplazji oskrzelowo-płucnej u wcześniaków. Kofeina modyfikuje działanie niektórych leków. Kofeina wywiera duży na organizm. Wykazuje efekty zarówno pozytywne, jak i negatywne, które mogą częściowo wpływać na zmienność spożycia kofeiny pomiędzy poszczególnymi osobami.
Słowa kluczowe: zastosowanie, kofeina, właściwości, występowanie, lek.
© Farm Pol, 2022, 78 (8): 430–441
Caffeine - a substance well known or still researched
Caffeine (1,3,7-trimethylxanthine) is a psychostimulant that acts as an adenosine receptor antagonist. It is a naturally occurring central nervous system (CNS) stimulant of the methylxanthine class that can be isolated from more than sixty plants, but can also be produced synthetically and added to our daily foods and medicines. Depending on the plant in which it occurs, it is referred to by a different name, such as guaranine (when it comes from guarana seeds), matein (when it comes from yerba mate), and theine (when it comes from tea leaves). It is considered the most often used psychoactive drug in the world. It is used in the preparation of daily beverages to refresh and offset symptoms of mental and physical fatigue, which are commonly used around the world in the form of coffee, tea or chocolate. There are also many medications containing caffeine, and the substance is also added to carbonated drinks (Pepsi, Coca-Cola) and energy drinks. After oral administration, caffeine is quickly and completely (i.e.99%) absorbed from the gastrointestinal tract. After absorption from the gastrointestinal tract (especially the small intestine), caffeine is distributed throughout the body. It penetrates all tissues through cell membranes and enters the water space of tissues. Caffeine is practically completely biotransformed in the liver, only 2% of the ingested dose is excreted unchanged in the urine. Caffeine metabolism is affected by many exogenous and endogenous factors, such as genetics, age, gender, pregnancy, diet, lifestyle, smoking, environmental factors, drugs and diseases. Caffeine is removed from the body mainly by the kidneys. The FDA (Food and Drug Administration) has approved caffeine for use in the treatment of apnea and the prevention and treatment of bronchopulmonary dysplasia in premature infants. Caffeine modifies the effects of some medications. Caffeine has a wide range of effects on the body, both positive and negative, that may partially affect the variability of caffeine consumption between individuals.
Keywords: occurrence, drug, caffeine, application, property.
© Farm Pol, 2022, 78 (8): 430–441