Anna Magiera, Anna Marchelak, Aleksandra Owczarek, Monika A. Olszewska
Profil fitochemiczny i potencjał terapeutyczny szanty zwyczajnej (Marrubium vulgare) – przegląd aktualnego stanu wiedzy
2018-04-06
DOI: 10.32383/farmpol/119180
Szanta zwyczajna (Marrubium vulgare) to roślina, której właściwości lecznicze od stuleci wykorzystywane są w medycynie tradycyjnej wielu regionów świata. W Europie ziele szanty, posiadające swoje monografie m.in. w aktualnych edycjach Farmakopei Europejskiej (Ph. Eur. 9th) i Polskiej (FP XI), stosuje się głównie w terapii schorzeń układu oddechowego, dolegliwości żołądkowo-jelitowych i chorób wątroby, jako środek przeciwkaszlowy, żółciopędny, żółciotwórczy i pobudzający łaknienie. Z kolei w Afryce Północnej ziele wykorzystywane jest w dolegliwościach sercowo-naczyniowych jako środek o właściwościach kardiotonicznych i hipotensyjnych. W ostatnich latach przeprowadzonych zostało wiele badań fitochemicznych i farmakologicznych mających na celu weryfikację i ustalenie mechanizmów molekularnych aktywności M. vulgare. Potwierdzono, że ziele szanty wykazuje wielokierunkową aktywność biologiczną, m.in. działanie: hipotensyjne, kardioprotekcyjne, hepatoprotekcyjne, gastroprotekcyjne, przeciwbólowe i przeciwzapalne. Szerokie spektrum aktywności ziela wynika z obecności wyspecjalizowanych metabolitów roślinnych z różnych klas chemicznych, z których diterpeny labdanowe, w tym gorzki lakton ¬– marubina oraz jej pochodne – marubenol i kwas marubenowy, a także fenyloetanoidy, w najwyższym stopniu determinują aktywność farmakologiczną surowca. Niniejszy przegląd przedstawia aktualny stan wiedzy na temat ziela M. vulgare, jego profilu fitochemicznego, zweryfikowanej aktywności farmakologicznej (ze szczególnym uwzględnieniem badań in vivo), potencjału terapeutycznego oraz bezpieczeństwa stosowania..
Słowa kluczowe: Marrubium vulgare, szanta zwyczajna, diterpeny labdanowe, marubina
Keywords: Marrubium vulgare, labdan diterpenes, marrubine
© Farm Pol, 2018, 74 (4): 210–222