Halina Grajeta
Przyczyny, konsekwencje zdrowotne i leczenie niedożywienia
2022-11-07
Niedożywienie jest poważnym problemem zdrowotnym i społecznym na świecie. Na ryzyko niedożywienia najbardziej narażone są dzieci, osoby starsze i przewlekle chore. Zaburzenia odżywiania, które prowadzą do niedoborów składników odżywczych pogarszają funkcjonowanie całego organizmu. Utrudniona regeneracja i większa liczba powikłań to zwiększona zachorowalność i śmiertelność osób niedożywionych. Niedożywienie najczęściej wynika z niewystarczającej podaży składników odżywczych i energii. Utrata masy ciała i sarkopenia towarzyszą upośledzeniu pracy układu krążenia, oddechowego, immunologicznego, pokarmowego oraz zaburzeniom gospodarki elektrolitowej. Ocena stanu odżywienia umożliwia rozpoznanie objawów nieodżywienia i dobranie odpowiedniego sposobu leczenia. Niedożywienie może być związane z sytuacją ekonomiczną i głodem, a także z chorobą nasilającą katabolizm lub pewnym stopniem niepełnosprawności, które powodują zmniejszenie podaży pokarmu, zaburzenia wchłaniania, zwiększoną utratę lub wzrost zapotrzebowania na składniki odżywcze. Istotne są także czynniki społeczne i psychologiczne, rodzaj stosowanej farmakoterapii, jak również fizjologiczne zmiany w organizmie towarzyszące starzeniu lub procesom zapalnym. Zaburzenie funkcji układu odpornościowego sprzyja nawracającym infekcjom. Stan niedożywienia wpływa na utrudnione gojenie się ran i zwiększa prawdopodobieństwo występowania odleżyn. Zaburza także funkcje przewodu pokarmowego i skóry, osłabia zdolności psychomotoryczne, prowadzi do zmian w obrębie tkanki mięśniowej i kości oraz wpływa na płodność i stan psychiczny. Negatywny wpływ niedożywienia na wyniki leczenia ma związek ze zwiększeniem toksyczności stosowanych leków, większą liczbą powikłań i zakażeń szpitalnych. Powoduje to wydłużenie hospitalizacji i znaczne zwiększenie kosztów opieki zdrowotnej. Leczenie żywieniowe obejmuje ocenę stanu odżywienia i zapotrzebowania organizmu na składniki odżywcze, konsultację dietetyczną oraz zastosowanie odpowiednio zbilansowanej diety, a następnie monitorowanie stanu odżywienia. Drogą z wyboru jest żywienie drogą przewodu pokarmowego (żywienie doustnie) za pomocą specjalnych diet przemysłowych, które są dostosowane składem do różnych sytuacji klinicznych. Celem pracy było przedstawienie, na podstawie przeglądu piśmiennictwa, przyczyn występowania niedożywienia, jego konsekwencji zdrowotnych oraz możliwości leczenia żywieniowego.
Słowa kluczowe: niedożywienie, przyczyny, leczenie.
© Bromat. Chem. Toksykol, 2021, 54 (2): 133–147
Malnutrition – causes, consequences and treatment
Malnutrition is a serious problem in the world. The most at-risk groups are children and the elderly, as well as chronically ill patients. Eating disorders, which lead to deficiencies in nutrients, worsen the functioning of the whole organism. Difficult regeneration and a greater number of complications results in increased morbidity and mortality of undernourished people. Malnutrition is most often the result of insufficient supply of nutrients rich in protein and energy. Weight loss and sarcopenia accompany the impairment of cardiovascular, respiratory, immunological and digestive system and electrolyte disturbances. Evaluation of the nutritional status enables recognition of the symptoms of malnutrition and selection of the appropriate method of treatment. Malnutrition may be related to the economic situation and hunger, as well as to catabolic or disabling disease that causes a reduction in food supply, absorption disorders, increased loss or increase in nutrient requirements. Also important are social and psychological factors, the type of pharmacotherapy used, as well as physiological changes in the body associated with aging or inflammatory processes. A dysfunction of the immune system favors recurrent infections. The condition of malnutrition affects the impaired wound healing and increases the probability of pressure ulcers. It also affects the functions of the digestive tract and skin, weakens psychomotor skills, leads to changes in muscle tissue and bones, and affects fertility and mental state. The negative impact of malnutrition on treatment outcomes is related to increased toxicity of some drugs, more complications and nosocomial infections. This results in prolonged hospitalization and a significant increase in healthcare costs. Nutritional treatment includes assessment of the nutritional status and nutritional requirements of the organism, dietary consultation and administration of a properly balanced diet, followed by monitoring of the nutritional status. The first choice is feeding through the gastrointestinal tract by special oral nutrition supplements (ONS)), which are adapted to various clinical situations. The aim of this work was to present the causes of malnutrition, its health effects, and the possibilities of nutritional treatment, based on a literature review.
Keywords: malnutrition, causes, treatment.
© Bromat. Chem. Toksykol, 2021, 54 (2): 133–147