Lidia Maria Czyż

August Hiacynt Dziarkowski – autor Farmakopei dedykowanej generałowi Tadeuszowi Kościuszce
2017-12-06

August Hiacynt Dziarkowski – autor Farmakopei dedykowanej generałowi Tadeuszowi Kościuszce

August Hiacynt Dziarkowski – autor Farmakopei dedykowanej generałowi Tadeuszowi Kościuszce

Lekarz, doktor medycyny urodzony w Warszawie, w 1747 r. (?). Zlecenia rządowe, dotyczące analiz chemicznych wskazywały, że był biegłym chemikiem, a znajomość surowców farmaceutycznych i postaci leków była podstawą wysnucia wniosku, że praktykował jako aptekarz. W okresie insurekcji kościuszkowskiej mianowany Generalnym Sztabsmedykiem armii polskiej. Jako taki przygotował Farmakopeę obozową i lazaretową wojska koronnego, tzw. farmakopeę kościuszkowską, z racji dedykacji Naczelnikowi. Ten pierwszy polski lekospis napisany przez Polaka poprzedzał o ponad dwadzieścia lat oficjalną Farmakopeę Królestwa Polskiego z 1817 r. Prekursor szczepień krowianki (ospy) na ziemiach polskich. Dziekan wydziału lekarskiego Uniwersytetu w Warszawie, otrzymał Katedrę Patologii i Semiotyki. Uderza podobieństwo farmakopei kościuszkowskiej do amerykańskiej The Lititz Pharmacopoeia z 1778 r. Być może dedykacja skierowana do T. Kościuszki, spowodowana była inspiracją generała do powstania polskiego lekospisu..

Słowa kluczowe: August Hiacynt Dziarkowski, Pharmacopoea Castrensis et Nosocomialis Exercitus Nationalis, Pharmakopoea Regni Poloniae

August Hiacynt Dziarkowski – the author of Pharmacopoeia dedicated to General Tadeusz Kościuszko

Physician, doctor of medicine, born in Warsaw in 1747 (?). Requests for chemical analyses from the national government suggest that he was an expert chemist, and his knowledge of pharmaceutical materials and formulations shows he may have practiced as an apothecary. During the Kościuszko Uprising he was appointed Surgeon General of the Polish Army. This is when he drew up Pharmacopoeia, also known as Kościuszko Pharmacopoeia as it was dedicated to the Commander. Designed for military camps and lazarettos, the first Polish list of pharmaceuticals was over twenty years older than the official Pharmacopoeia of Congress Poland from 1817. He pioneered cowpox vaccinations in Poland. A dean of medical faculty at the University of Warsaw, he also headed the pathology and semiotics department. A striking similarity between Kościuszko Pharmacopoeia and the American Lititz Pharmacopoeia from 1778, as well as the dedication addressed to Kościuszko may suggest that it was the General who provided inspiration for the first Polish book of medicines.

Keywords: August Hiacynt Dziarkowski, Pharmacopoea Castrensis et Nosocomialis Exercitus Nationalis, Pharmakopoea Regni Poloniae

© Farm Pol, 2017, 73 (11): 670–673