Magdalena Janus, Zuzanna Rzepka, Paulina Kaleta, Dorota Małgorzata Wrześniok
Czerniak złośliwy – epidemiologia, patogeneza, diagnostyka i innowacyjne metody terapeutyczne
2023-12-07
Czerniak jest najczęstszą przyczyną zgonów wśród osób z nowotworami skóry, a jego rozwój najczęściej wiąże się z nadmierną ekspozycją na promieniowanie ultrafioletowe oraz predysponującymi czynnikami genetycznymi. Wczesne wykrycie czerniaka znacznie zmniejsza śmiertelność zarówno w perspektywie krótko-, jak i długoterminowej. Niestety nowotwór ten cechuje zdolność do szybkiego osiągania fazy złośliwej i tworzenia przerzutów do innych narządów. Typowym sposobem leczenia czerniaka jest wycięcie chirurgiczne, ale na przełomie ostatnich kilku lat dokonano znaczących postępów także w dziedzinie terapii systemowych, co doprowadziło do zauważalnej poprawy przeżywalności u pacjentów, u których wystąpiły przerzuty. W artykule zestawiono informacje o nowoczesnych metodach terapeutycznych stosowanych u pacjentów z czerniakiem.
Leki należące do inhibitorów kinazy BRAF, czyli wemurafenib i dabrafenib, stanowią obecnie terapię pierwszego rzutu zaawansowanych czerniaków z potwierdzoną mutacją genu BRAF. Do współczesnych strategii terapeutycznych, które zrewolucjonizowały leczenie czerniaka zaliczana jest również immunoterapia. Dzięki blokowaniu hamujących punktów kontrolnych układu odpornościowego, możliwe jest generowanie odpowiedzi przeciwnowotworowej samodzielnie lub w synergii z innymi rodzajami terapii. Stosuje się leki ukierunkowane na cząsteczki, które ulegają patologicznej nadekspresji w czerniaku, takie jak PD 1 lub CTLA-4. Czynniki działające wewnątrz zmian chorobowych, takie jak wirusy onkolityczne, mogą również wywoływać stymulację immunologiczną w celu zniszczenia komórek nowotworowych. Możliwość leczenia indywidualnie dostosowanego do pacjenta stwarza terapia CAR-T, polegająca na pobraniu od pacjenta limfocytów T naciekających guz, ich modyfikacji w celu uzyskania receptora specyficznie rozpoznającego komórki czerniaka, a następnie namnożeniu i wprowadzeniu do organizmu chorego. Ostatnie odkrycia wykazały wyższy wskaźnik skuteczności w przypadku kombinacji immunoterapii i chemioterapii, radioterapii lub celowanej terapii molekularnej. Pomimo sukcesu nowoczesnej terapii systemowej, wielu pacjentów z czerniakiem nie reaguje na leczenie lub rozwija lekooporność, co prowadzi do ciągłej potrzeby poszukiwania nowych rozwiązań w walce z tym nowotworem.
Słowa kluczowe: czerniak złośliwy, terapia systemowa, immunoterapia.
© Farm Pol, 2023, 79(8): 483–493
Malignant melanoma: epidemiology, pathogenesis, diagnostics and innovative therapeutic methods
Melanoma is the most common cause of death among people with skin cancer, and its development is most often associated with excessive exposure to ultraviolet radiation and genectic predispositions.. Early detection of melanoma significantly reduces mortality in both the short and long term. Unfortunately, this cancer has the ability to quickly reach the malignant phase and metastasize to other organs. The typical treatment for melanoma is surgical resection; however over the last few years significant progress has also been made in the field of systemic therapies, which has led to a noticeable improvement in survival in patients with metastases. The article summarizes information about modern therapeutic methods used in patients with melanoma.
Drugs belonging to BRAF kinase inhibitors: vemurafenib and dabrafenib are currently the first-line therapies for advanced melanomas with a confirmed BRAF gene mutation. Modern therapeutic strategies that have revolutionized the treatment of melanoma also include immunotherapy. By blocking inhibitory checkpoints of the immune system, it is possible to generate an anti-cancer response alone or in synergy with other types of therapy. These drugs target molecules that are pathologically overexpressed in melanoma, such as PD-1 or CTLA-4. Intralesional agents, such as oncolytic viruses, can also induce immune stimulation to destroy cancer cells. The possibility of individually tailored patient treatment is created by CAR-T therapy, which involves collecting tumor-infiltrating T lymphocytes from the patient, modifying them to obtain a receptor that specifically recognizes melanoma cells, and then multiplying and introducing it into the patient’s body. Recent findings have shown higher success rates with combinations of immunotherapy and chemotherapy, radiotherapy, or targeted molecular therapy. Despite the success of modern systemic therapy, many melanoma patients do not respond to treatment or develop drug resistance, wich in turn leads to the constant need to look for new solutions in the fight against this cancer.
Keywords: melanoma, systemic therapy, immunotherapy.
© Farm Pol, 2023, 79(8): 483–493