Magdalena Waszyk-Nowaczyk, Justyna Dymek, Mariola Drozd, Olga Sierpniowska, Agnieszka Stankiewicz, Artur Jędra, Magdalena Jasińska-Stroschein
Konsultacja farmaceutyczna Nowy Lek jako wsparcie pacjentów chorych przewlekle w realizacji zaleceń terapeutycznych
2023-10-20
Efektywna kontrola leczenia pacjenta chorego przewlekle to złożony proces, na który składa się nie tylko stosowanie odpowiednio dobranej farmakoterapii. Poza właściwą diagnozą i dobrze zaplanowanym postępowaniem terapeutycznym, kluczowym dla uzyskania zakładanych efektów będzie stosowanie się pacjenta do zaleceń terapeutycznych (adherence). Zjawisko to, szeroko opisane w literaturze, charakteryzuje się m.in. nie rozpoczęciem terapii nowym lekiem, pomijaniem (świadomym lub nieświadomym) pojedynczych dawek leku, odstawieniem leku na stałe lub na jakiś czas czy modyfikacją schematu dawkowania bez konsultacji z lekarzem. Wśród przyczyn non-adherence wymienia się między innymi brak odczuwania objawów choroby, subiektywną poprawę stanu zdrowia, długi czas terapii, obawę przed wystąpieniem działań niepożądanych, wielochorobowość i wielolekowość. Brak wiedzy nie pozwala pacjentom uczestniczyć w ustalaniu procesu terapii i osłabia ich motywację do przestrzegania zaleceń terapeutycznych. Przekazywanie wiedzy na temat choroby i leku, czy edukacja w zakresie prawidłowego jego stosowania, sprzyjają kształtowaniu odpowiednich postaw pacjentów chorych przewlekle wobec zaordynowanej terapii. Zadanie to spoczywa na wszystkich pracownikach systemu ochrony zdrowia – w tym również na farmaceutach. Obecne ustawodawstwo daje przedstawicielom tego zawodu medycznego pełne prawo do podejmowania takich działań, zdefiniowanych jako optymalizacja prowadzonej farmakoterapii czy edukacja zdrowotna i promocja zdrowia. Realizacji powyższych celów ma służyć także, jako jedno z proponowanych świadczeń opieki farmaceutycznej dla polskich pacjentów – konsultacja Nowy Lek. Nowy Lek został zapoczątkowany w roku 2011 w Wielkiej Brytanii jako wsparcie pacjentów rozpoczynających stosowanie nowego leku ze wskazaniem do przewlekłej terapii. Doświadczenia płynące z pilotaży oraz wyniki prób klinicznych prowadzonych od tego czasu w wielu krajach europejskich pokazują, że świadczenie może wpływać w sposób optymalny i wielokierunkowy na zachowania zdrowotne pacjentów. W artykule przedstawiono założenia i cele takiej konsultacji farmaceutycznej w polskim systemie ochrony zdrowia, omówiono schemat postępowania wraz z proponowanymi formularzami ułatwiającymi dokumentowanie procesu, a także opisano korzyści z konsultacji w aspekcie poprawy adherence pacjentów chorych przewlekle.
Słowa kluczowe: opieka farmaceutyczna, edukacja pacjenta, świadczenie zdrowotne, konsultacja farmaceutyczna Nowy Lek, adherence.
© Farm Pol, 2023, 79(5): 281–288
New Medicine Service as support for medication adherence by chronically ill patients
Effective management of the treatment for chronically ill patients is a multifactorial process. The crucial is an accurate diagnosis, appropriate and well-designed pharmacotherapy, as well as patient medication adherence. Adherence is defined as the extent to which patients are able to follow the general practitioner’s recommendations for the prescribed treatments. Patients’ reasons for deviating from the treatment plan are diverse and may be intentional or unintentional. They may be non-adherent during different stages of their treatment. Some patients may decide not to fill physician prescriptions and not start their treatment at all. Patients may use more or less than the prescribed medication or use their treatments at the wrong time. They may also discontinue therapy prematurely. The common reasons for medication non-adherence may include lack of symptoms, improvement in health, in patients’ subjective opinion, fear of potential side effects, long-term conditions, multimorbidity, and polypharmacy. Poor knowledge about medicines can also lead to severe consequences such as non-adherence. Several interventions may contribute to improved adherence. The current legislation in pharmaceutical care enables registered pharmacists to intervene successfully when a medicine is prescribed, increase effective medicine taking for the treatment of a long-term condition, and optimize the therapy; they also may offer the patient, opportunistic advice on healthy living or public health topics in line with the promotion of healthy lifestyles. One of the proposed pharmaceutical care services for Polish patients – the New Medicine Service, was introduced in England in 2011 as support for subjects starting a newly initiated medication for long-term treatment. The article presents the assumptions and goals for this pharmaceutical consultation in polish system of health care, discusses the interview schedule and forms, and describes the service’s beneficial contribution to better medication adherence by chronically ill patients.
Keywords: pharmaceutical care, patient education, pharmaceutical consultation, New Medicine Service; adherence, health benefit.
© Farm Pol, 2023, 79(5): 281–288