Karolina Jafernik, Adam Kokotkiewicz, Halina Ekiert, Maria Łuczkiewicz, Agnieszka Szopa
Schisandra henryi jako gatunek o dużym potencjale leczniczym oraz aktywność farmakologiczna lignanów dibenzocyklooktadienowych
2023-08-24
Schisandra henryi C.B. Clarke (rodzina Schisandraceae), to endemit występujący w prowincji Yunnan w Chinach. S. henryi jest mało znaną rośliną na terenie Europy i Stanów Zjednoczonych. Nieliczne badania dotyczące składu chemicznego S. henryi, głównie naukowców z instytucji chińskich, wykazały obecność związków należących do lignanów, triterpenoidów i nortriteprenoidów.
W ostatnim czasie badania zespołu Zakładu Botaniki Farmaceutycznej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego zwracają uwagę na duży potencjał tego gatunku. Prowadzone są badania fitochemiczne, biologiczne i biotechnologiczne. Analiza składu chemicznego wykazała obecność związków z grupy lignanów dibenzylocyklooktadienowych, aryltetralinowych i dibenzylobutanowych oraz polifenoli – kwasów fenolowych i flawonoidów. Innowacyjnym aspektem prowadzonych prac naukowych są szczególnie badania biotechnologiczne, skupiające się na zaproponowaniu biomasy z kultur in vitro S. henryi jako źródła do pozyskiwania ekstraktów i związków biologicznie czynnych, alternatywnych w stosunku do trudno dostępnego materiału zbieranego ze stanowisk naturalnych.
Celem pracy był przegląd literatury naukowej dotyczącej badań nad S. henryi, ze szczególnym uwzględnieniem jego charakterystyki botaniczno-ekologicznej, chemicznej i właściwości biologicznych ekstraktów oraz izolowanych związków. Ponadto, zasygnalizowano potencjał badań biotechnologicznych prowadzonych na kulturach in vitro S. henryi koncentrujących się na poznaniu ich profilu metabolicznego.
W pracy przedstawiono również szczegółową charakterystykę, specyficznych dla rodziny Schisandraceae, lignanów dibenzocyklotadienowych. Są one obiektem licznych badań naukowych, które potwierdzają ich cenne właściwości farmakologiczne. Na szczególną uwagę zasługują ich właściwości hepatoprotekcyjne i hepatoregenerujące oraz przeciwzapalne, neuroprotekcyjne, przeciwnowotworowe, przeciwwirusowe, antyoksydacyjne, kardioprotekcyjne, przeciwosteoporotyczne, oraz wspomagające leczenie dysfunkcji jelit.
Słowa kluczowe: Schisandra henryi C.B. Clarke, lignany cytryńca, schizandryna, schizandryna C, deoksyschizandryna, schizanteryna A, gomisyna G, badania biotechnologiczne, tradycyjna medycyna chińska.
© Farm Pol, 2023, 79(3): 157–168
Schisandra henryi C.B. Clarke (family Schisandraceae), is a species endemic to China Yunnan Province. S. henryi is a little known plant in Europe and the United States. Few studies on the chemical composition of S. henryi, mainly by scientists from Chinese institutions, showed the presence of compounds belonging to lignans, triterpenoids and nortriprenoids.
Recently, research by the team of the Department of Pharmaceutical Botany of the Jagiellonian University Medical College has highlighted the great potential of this species. Phytochemical, biological and biotechnological researches are conducted. The analysis of the chemical composition showed the presence of compounds from the group of dibenzylcyclooctadiene, aryltetraline and dibenzylbutane lignans as well as polyphenols - phenolic acids and flavonoids. An innovative aspect of the scientific work is in particular biotechnological research focusing on proposing biomass from in vitro cultures of S. henryi as a source for obtaining extracts and biologically active compounds, alternative to the hard to reach material collected
from natural sites.
The aim of the study was to review the scientific literature on research on S. henryi, with particular emphasis on its botanical, ecological and chemical characteristics, and biological properties of extracts and isolated compounds. In addition, the potential of biotechnological research conducted on in vitro cultures of S. henryi focusing on understanding their metabolic profile was signaled.
The paper also presents a detailed characterization of dibenzocyclotadiene lignans specific for the Schisandraceae family. They are the subject of numerous scientific studies that confirm their valuable pharmacological properties. Particularly noteworthy are their hepatoprotective and hepatoregenerating properties, as well as: anti-inflammatory, neuroprotective, anticancer, antiviral, antioxidant, cardioprotective, antiosteoporotic and supporting the treatment of intestinal dysfunction.
Keywords: Schisandra henryi C.B. Clarke, Schisandra lignans, schizandrin, schizandrin C, deoxyschizandrin, schizantherin A, gomisin G, biotechnological research, traditional Chinese medicine.
© Farm Pol, 2023, 79(3): 157–168