Maria Magdalena Salmanowicz, Patrycja Nowicka, Bolesław Banach, Arnold Kukowka

Diagnostyka i terapia cukrzycy ciążowej
2022-07-15

W Polsce od 3 do 12% populacji kobiet ciężarnych choruje na cukrzycę ciążową. Nieleczona niesie za sobą szereg powikłań zarówno dla płodu, jak i matki. W niniejszym artykule dokonano przeglądu aktualnie panujących standardów diagnostyki i terapii cukrzycy ciążowej (ang. Gestational Diabetes Mellitus, GDM).

GDM przebiega bezobjawowo, dlatego tak istotne są badania przesiewowe wykonywane natychmiast po stwierdzeniu ciąży i między 24 a 28 tygodniem ciąży. W trakcie pierwszej wizyty należy ocenić czynniki ryzyka hiperglikemii w ciąży, ponieważ u ciężarnych znajdujących się w grupie ryzyka, przy pierwszej wizycie powinno się przeprowadzić doustny test obciążenia 75 g glukozy (ang. Oral Glucose Tolerance Test, OGTT). Badania przesiewowe i diagnostyczne GDM są długotrwałe i cechują się małą powtarzalnością. Skłania to do pracy nad identyfikacją biomarkerów mogących zastąpić OGTT i pozwalających na wprowadzenie uniwersalnych badań przesiewowych charakteryzujących się dużą czułością i swoistością w wykrywaniu ciężarnych obarczonych ryzykiem wystąpienia GDM. Jednym z takich biomarkerów jest glikoproteina CD59.

Leczenie żywieniowe jest podstawą terapii kobiet z GDM. Powinno być prowadzone z uwzględnieniem zmiany nawyków żywieniowych, stylu życia, wprowadzenia aktywności fizycznej oraz kontroli przyrostu masy ciała. Niezwykle istotna jest edukacja pacjentki z zakresu diety cukrzycowej z uwzględnieniem znaczenia indeksu glikemicznego, ładunku glikemicznego oraz czynników modyfikujących jego wartość. Na uwagę zasługuje strategia obciążenia wstępnego żywnością niskowęglowodanową, polegająca na spożywaniu węglowodanów jako ostatnich w kolejności, po białkach i tłuszczach. Aż 70-85% kobiet z GDM osiąga prawidłowe stężenia glikemii po zmianie stylu życia i nie wymaga dodatkowej interwencji, jednak u pozostałych pacjentek konieczna jest intensyfikacja leczenia.W Polsce przy braku skuteczności terapii behawioralnej należy wdrożyć insulinoterapię s.c. Doustna podaż insuliny stanowi zainteresowanie wielu badaczy, lecz prace są w toku. Za granicą stosowane są również doustne leki przeciwcukrzycowe w leczeniu kobiet z GDM i są nimi metformina i gliburyd. Pojawia się jednak wiele wątpliwości dotyczących zarówno skuteczności, jak i bezpieczeństwa tych preparatów.

Słowa kluczowe: diagnostyka, ciąża, leczenie, żywienie, cukrzyca ciążowa.

© Farm Pol, 2022, 78(5): 283–292

Diagnosis and therapy of gestational diabetes

In Poland, 3 to 12% of pregnant women suffer from gestational diabetes. Untreated diabetes is associated with a number of complications for both the fetus and the mother. This article reviews current standards in the diagnosis and treatment of Gestational Diabetes Mellitus (GDM).

GDM is asymptomatic, which is why screening performed as soon as pregnancy is established and between 24 and 28 weeks of gestation is so important. At the first visit, risk factors for hyperglycemia in pregnancy should be assessed, as pregnant women at risk should have a 75 g oral glucose tolerance test (OGTT) performed at the first visit. Screening and diagnostic tests for GDM are lengthy and have low reproducibility. This has prompted work to identify biomarkers that can replace the OGTT and allow the introduction of universal screening tests with high sensitivity and specificity in detecting pregnant women at risk for GDM. One such biomarker is CD59 glycoprotein.

Nutritional therapy is the cornerstone of treatment for women with GDM. It should be conducted taking into account changes in eating habits, lifestyle, the introduction of physical activity, and control of weight gain. It is essential to educate the patient about the diabetic diet, including the importance of glycemic index, glycemic load, and factors modifying its value. The low-carbohydrate preload strategy, which involves eating carbohydrates last, after proteins and fats, deserves attention. As many as 70–85% of women with GDM achieve normal blood glucose levels after lifestyle changes and do not require additional intervention, but the remaining patients need more intensive treatment.In Poland, if behavioral therapy is not effective, s.c. insulin therapy should be implemented. Oral insulin delivery is of interest to many researchers, but the work is still in progress. Overseas, oral antidiabetic drugs are also used in the treatment of women with GDM and they are metformin and gliburide. However, there are many doubts about both the efficacy and safety of these preparations.

Keywords: pregnancy, management, gestational diabetes.

© Farm Pol, 2022, 78(5): 283–292