Karolina Krajewska, Karol Przemysław Nartowski
Mezoporowate nanocząstki krzemionkowe jako nośniki leków w terapii celowanej
2022-05-30
Nitrozoaminy to związki o szkodliwym działaniu na organizmy zwierząt i ludzi. Pierwsze informacje o ich działaniu teratogennym, mutagennym oraz genotoksycznym pojawiły się już w połowie XX w. Źródłem nitrozoamin w środowisku człowieka są między innymi wędliny, przetworzone mięso, woda pitna, dym tytoniowy oraz niektóre tworzywa sztuczne. Z dużym zaniepokojeniem przyjęto w 2018 r. odkrycie obecności nitrozoamin w niektórych produktach leczniczych.
Pierwszą grupą leków w których udowodniono obecność kancerogennych związków były sartany (walsartan, losartan oraz irbesartan), potem dołączyły do nich metformina, ranitydyna, nizatydyna, rifapentyna oraz rifampicyna. Część produktów leczniczych znajdujących się w obrocie wstrzymano, a po potwierdzeniu w nich obecności nitrozoamin, wycofano. Następnie zbadano przyczynę pojawiania się tych szkodliwych związków w lekach. Okazało się, że w przypadku trzech substancji leczniczych z grupy sartanów, nitrozoaminy były zanieczyszczeniami z procesu syntezy, powstającymi w etapie tworzenia pierścienia tetrazolowego z azydków organicznych lub nieorganicznych. W przypadku antybiotyków makrolidowych z grupy ansamycyn, nitrozoaminy także były zanieczyszczeniami produkcyjnymi, a w przypadku metforminy, ranitydyny i nizatydyny okazały się produktami rozkładu związków leczniczych.
Gdy odkryto, że nitrozoaminy mogły być obecne przez ponad 5 lat w niektórych lekach stosowanych na nadciśnienie, czyli od ostatniej modyfikacji syntezy przez producenta substancji leczniczej, przeprowadzono retrospektywne badania obserwacyjne, w których ustalono poziom ryzyka wystąpienia nowotworu związany z zażywaniem zanieczyszczonych preparatów.
Opracowano metody analityczne do oznaczania nitrozoamin w substancjach leczniczych i produktach leczniczych oparte na chromatografii cieczowej lub gazowej sprzężonej ze spektrometrią mas. Wprowadzono także procedury badań i restrykcyjne normy zawartości nitrozoamin do 10. wydania Farmakopei Europejskiej, aby zagwarantować odpowiednią jakość leków, zapewniającą bezpieczną terapię.
Słowa kluczowe: metformina, zanieczyszczenia, nitrozoaminy, sartany, ranitydyna.
© Farm Pol, 2022, 78(3): 141–150
Mesoporous silica nanoparticles as targeted drug delivery carriers
Targeted anticancer therapies using nanomaterial-based systems enable the delivery of therapeutic substances directly to the cancer cell. Unfortunately, cellular uptake of anticancer drugs is often low and the used active substances are poorly soluble or chemically or physically unstable. Another challenge comes with the limited selectivity of anticancer drugs which translates into their systemic toxicity and the occurrence of many dangerous side effects, significantly hindering the patient’s quality of life. The potential solution is to encapsulate the drug in a carrier that could selectively bind to the receptor on the cancer cell. Recently, major advancements can be observed in drug delivery technology using various nanocarriers. This has resulted in an increased demand for materials with stable chemical, physical and mechanical properties. Mesoporous Silica Nanoparticles (MSN) are promising materials with potential application for targeted drug delivery. MSN are porous materials with a size of about 100 nm, high specific surface area, and permeability to liquids and gases. Their properties - morphology, particle size, porosity - can be controlled by changing the reactants, their molar ratios, or synthesis conditions. All of this makes them ideal candidates as drug carriers. Drug loading may be carried out using an array of methods with physical adsorption from solution being the most commonly used. Controlled surface area and pore size allow to achieve high drug concentration inside the MSN. By attaching specific ligands to the surface of the nanoparticles the carriers can be targeted to a selected receptor located on the membrane of the cancer cell while limiting the effect on neighboring healthy cells. There is an increasing number of reports on the MSN development for biomedical applications. Despite a large number of studies on the biodistribution and biocompatibility of these materials, their behavior in the body is still not fully understood which significantly limits their development toward clinical applications. This review summarizes and discusses the current state of knowledge about mesoporous silica nanoparticles. The first part of the manuscript discusses the synthesis and functionalization of silica nanoparticles and the influence of various factors on these processes. The second part of the manuscript summarizes selected examples of MSN as drug delivery systems and discusses their behavior in the body.
Keywords: mesoporous silica nanoparticles, targeted therapies, nanomaterials, MSN, functionalized nanoparticles.
© Farm Pol, 2022, 78(3): 141–150