Damian Świeczkowski, Szymon Zdanowski, Piotr Merks, Miłosz Jarosław Jaguszewski

Leki sfałszowane jako wyzwanie dla zdrowia publicznego – proba definicji pojęcia i skali zjawiska na świecie oraz ujęcie prawne i socjologiczne
2019-11-30

DOI: 10.32383/farmpol/115755

Poniższy artykuł przeglądowy ma na celu przybliżenie okoliczności oraz przebiegu wdrożenia tzw. Dyrektywy „fałszywkowej” (Dyrektywy 2011/62/EU Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z dn. 8.06.2011). Autorzy podejmują w nim próbę definicji i ujednolicenia centralnego dla tego aktu pojęcia: „lek sfałszowany” (ang. falsfied medicine/ counterfeit medicines) by następnie dokonać opisu procesu implementacji ww. Dyrektywy w polskich realiach. Nowe ramy prawne w istotny sposób zmieniły łańcuch dystrybucji produktami leczniczymi, w tym nałożyły nowe obowiązki na pracowników aptek ogólnodostępnych i szpitalnych. Zatem, w kolejnych akapitach zostają opisane rozwiązania zastosowane na poziomie aptek ogólnodostępnych oraz hurtowni leków mające na celu wypełnienia zapisów dyrektywy (m.in. serializacja, anti-tempering devices) wraz z krótkim komentarzem na temat ich walidacji oraz uzasadnienia dla ich stosowania. Kontekst społeczno-historyczny oraz rozpowszechnienie zjawiska leków sfałszowanych zostaje opisany w trzech częściach – opis skali zjawiska i ważniejszych przykładów w Polsce, opis skali zjawiska wraz z odniesieniami do najważniejszych opisów przypadków na świecie, oraz kontekstu socjologicznego z krótkim przeglądem dorobku naukowego poświęconego temu zjawisku, w większości badań opartych na podejściu ilościowym. Autorzy konkludują, że zjawisko sfałszowanych produktów leczniczych jest ważnym wyzwaniem dla zdrowia publicznego, zarówno na poziomie lokalnym jak i światowym i że międzynarodowe wysiłki legislacyjne, takie jak ww. Dyrektywa są efektywnym sposobem na walkę z nim.Weryfikacja autentyczności produktów leczniczych wpisuje się w rolę apteki jako placówki ochrony zdrowia publicznego, a sama czynność serializacji może być wpisana do szeroko rozumianego katalogu usług zwanych opieką farmaceutyczną. Co więcej, zwracają oni uwagę na niewielką ilość dostępnych opracowań naukowych i potrzebę przeprowadzania badań jakościowych celem dogłębnego zrozumienia istoty zjawiska.

Słowa kluczowe: leki sfałszowane, dyrektywa dotycząca zwalczania fałszowania leków, prawo farmaceutyczne, apteka ogólnodostępna.

© Farm Pol, 2019, 75 (11): 617–622