Artykuł przedstawia historię powstania zawodu ratownika medycznego od XVIII w. we Francji, gdy dwaj chirurdzy wojsk napoleońskich Dominique Jean Larrey i Pierre François Percy zasłużyli się w organizowaniu pomocy rannym na polu bitwy. Larrey utworzył efektywny system służb sanitarnych. Wprowadził segregację medyczną rannych na podstawie szybkiej oceny stopnia zagrożenia ich życia i określił ją francuskim terminem „triage” (sortowanie, segregowanie). Zorganizował też sprawny transport poszkodowanych do szpitali – w 1793 r. zaprojektował tzw. lotny ambulans – „ambulance volante”, który stał się pierwowzorem ambulansów. Pierre François Percy utworzył kompanię brankardierów – żołnierzy uzbrojonych w piki, które miały służyć nie tylko do walki, ale również jako drążki do noszy. Artykuł ukazuje rozwój i modyfikacje segregacji medycznej pierwotnie w medycynie wojennej, następnie w medycynie ratunkowej, aż do współczesności. Opisuje powstanie samodzielnego zawodu ratownika medycznego najpierw w USA, później na całym świecie. Artykuł zawiera historię rozwoju zawodu ratownika medycznego w Polsce, a także system Polskiego Ratownictwa Medycznego.

Słowa kluczowe: historia medycyny, ratownicy medyczni, medycyna ratunkowa, segregacja chorych, system START, Państwowe Ratownictwo Medyczne.

The article presents history of creation of the paramedic’s profession since 18th century France, when two Napoleonic army’s surgeons: Dominique Jean Larrey and Pierre Francois Percy got fame in organising help for wounded on the battlefield. Larey created effective system of sanitary services. He introduced the process of deciding on the priority of patientsʼ treatments based on quick evaluation of on the severity of their condition and named this process with French word „triage” („segregation”). He also organised efficient transport of the injured to hospitals – in 1793 he designed the so-called volatile ambulance – „ambulance volante”, which became the prototype of today’s ambulances. Pierre Francois Percy created a company of brankardiers – soldiers armed with pikes, which were intended not only to fight, but also as staves to the stretcher. The article shows the development and modifications of triage, first in war-time medicine, then in emergency medicine until modern times. It describes the introduction of independent paramedic’s profession, firstly in the USA, then all around the world. The article contains the history of paramedic’s profession development in Poland as well as depicts the system of Polish Emergency Medical Services.

Keywords: history of medicine, paramedics, emergency medicine, triage, START system, Emergency Medical Services in Poland.