Chrom jest metalem przejściowym występującym najczęściej na dwóch głównych stopniach utlenienia – jako chrom triwalentny Cr(III) i heksawalentny Cr(VI). Chrom w postaci triwalentnej jest pierwiastkiem śladowym niezbędnym m.in. dla parwidłowego metabolizmu glukozy, ponieważ wchodzi w skład tzw. czynnika tolerancji glukozy. Z drugiej strony narażenie na Cr(VI), głównie w przemyśle,  stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia, bowiem został on  uznany za  kancerogen o udowodnionym działaniu rakotwórczym dla ludzi.  Ostatnio znaczenie chromu wzbudza coraz więcej kontrowersji, z uwagi nie tylko na działanie prokancerogenne Cr(VI), ale również ze względu na wskazywane działania niepożądane związków triwalentnych, co jest szczególnie ważne z uwagi na ich powszechne, często niekontrolowane przyjmowanie w postaci suplementów diety, odżywek dla sportowców i produktów dietetycznych. W artykule dokonano przeglądu  dostępnej literatury dotyczącej znaczenia chromu, jego zalet i wad dla funkcjonowania organizmu człowieka. Zostały scharakteryzowane efekty nadmiaru i niedoboru tego pierwiastka, znaczenie Cr(III) w medycynie i farmacji. Przeprowadzono badania rynku suplementów diety zawierających związki chromu(III), aktualnie dostępnych w Polsce, analizując 87 różnych preparatów.

Słowa kluczowe: chrom triwalentny, chrom heksawalentny, suplementy diety.

Chromium is the transition metal that occurs most frequently on the two main oxidation states – as trivalent Cr(III) and hexavalent Cr(VI). Chromium in the form of a trivalent is a trace element necessary, among others for paralytic glucose metabolism, because it is the glucose tolerance factor. On the other hand, exposure to Cr(VI), mainly in industry, poses a serious threat to health, because it has been recognized as a carcinogen with proven carcinogenicity for humans. Recently, the importance of chromium is more and more controversial, not only because of the pro-carcinogenic activity of Cr(VI), but also because of the indicated side effects of trivalent compounds, which is particularly important due to their widespread, often uncontrolled intake of dietary supplements, nutrients for athletes and diet products. The article reviews available literature on the importance of chromium, its advantages and disadvantages to the functioning of the human body. The effects of excess and deficiency of this element and the importance of Cr(III) in medicine and pharmacy have been characterized. The market research on dietary supplements containing chromium (III) compounds, currently available in Poland, was conducted, analyzing 88 various preparations.

Keywords: trivalent chromium, hexavalent chromium, dietary supplements.