Jacek Drobnik
Pisa Iridis – groszki kosaćcowe, dawny środek ropopędny
2012-07-03
Przed erą antyseptyki wydzielanie ropy interpretowano jako proces, w którym organizm pozbywał się złych płynów. Aby go wywołać stosowano zabiegi chirurgiczne, a używane środki lecznicze uważano za ropopędne. W tym celu m.in. wszczepiano ciała obce w celowo wykonane rany. Spośród tych środków w I poł. XIX w. sławą cieszyły się kawałki kłączy kosaćca florentyńskiego i nasiona grochu. Zakażenia powodowało też przewlekanie nici lub włosia przez skórę. Praca jest przyczynkiem do poznania mało znanej gałęzi materia medica i przedlisterowskiej chirurgii.
SŁOWA KLUCZOWE: ropa, kosaciec florentyński Iris germanica 'Florentina', groch siewny Pisum sativum, teoria humoralna, materia medica, XIX w.
Pisa Iridis – „orris peas”, an old putrefactive remedy
Before the era of antiseptics, putrefaction was interpreted as a process of evacuating bad fluids from the body. This action was induced by surgical treatment, and the medical materia used was regarded as pus-producing. For that purpose foreign bodies were implanted into intentionally made incisions. The most esteemed medicines of that sort in 19th century were pieces of rhizomes of florentine orris, and pea seeds. Infections were also provoked by threading a thread or an animal hair through the skin. The paper is a contribution to knowing an obscure branch of materia medica and pre-Listerian surgery.
Keywords: pus, florentine orris Iris germanica ‚Florentina’, pea seed Pisum sativum, humorism, materia medica, 19th century.
© Farm Pol, 2012, 68(4): 245-250