ARTYKUŁ

Małgorzata Terpińska, Sylwia Płaczkowska, Karolina Jurkowska, Agnieszka Piwowar

Niedokrwistości indukowane lekami jako ważny aspekt w opiece nad pacjentem
2018-02-02

DOI: 10.32383/farmpol/120047

Niedokrwistość jest stanem patologicznym wynikającym z zaburzenia równowagi między zapotrzebowaniem organizmu na tlen a ograniczonym jego dostarczaniem w wyniku zaburzeń w liczbie, budowie i funkcji krwinek czerwonych. Manifestuje się wieloma objawami klinicznymi, które, mimo iż nie są swoiste, są wspólne dla różnych rodzajów niedokrwistości, niezależnie od czynników indukujących. Utrudnia to wczesne rozpoznanie niedokrwistości, postawienie właściwej diagnozy i wdrożenie odpowiednich działań terapeutycznych. Podstawowym parametrem laboratoryjnym służącym rozpoznaniu i ocenie nasilenia niedokrwistości jest obniżenie stężenia hemoglobiny i/lub liczby krwinek czerwonych, które w celu pełnej identyfikacji należy interpretować wraz z innymi badaniami laboratoryjnymi. Prawidłowe rozpoznanie niedokrwistości oraz ustalenie jej przyczyny jest podstawą skutecznego leczenia. Zaburzenia hematologiczne są jednym z możliwych działań niepożądanych podczas stosowania farmakoterapii, a wśród wielu przyczyn niedokrwistości istotną grupę stanowią te indukowane lekami. Niekorzystne lub toksyczne działanie leku może sprzyjać rozwojowi niedokrwistości aplastycznych, immunohemolitycznych, hemolitycznych, megaloblastycznych oraz syderoblastycznych.  Spośród leków o działaniu indukującym zaburzenia hematologiczne istotną rolę odgrywają cytostatyki, leki immunosupresyjne oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne. Należy zwracać uwagę na możliwość wystąpienia niedokrwistości także przy stosowaniu rutynowej farmakoterapii czy leków OTC. Znajomość mechanizmów, przyczyn wystąpienia nieprawidłowości oraz aktualnie rekomendowanych wskaźników laboratoryjnych w diagnostyce niedokrwistości są pomocne w skutecznej opiece medyczno-farmaceutycznej nad pacjentem.

Słowa kluczowe: niedokrwistość, hemoglobina, erytrocyty, leki.

 

Drug-induced anemia as an important aspect in patient care

Anemia is a pathological condition caused by an imbalance between the body’s oxygen demand and its limited supply because of disturbances in the number, structure and function of red blood cells. This condition manifests with many clinical symptoms that, although they are not specific, are common to various types of anemia, regardless of inducing factors. Therefore, early and proper diagnosis of anemia, as well as implementing appropriate therapeutic actions are difficult. Decreased hemoglobin concentration and/or red blood cell counts are the basic laboratory parameters for diagnosing and assessing the severity of anemia and these parameters should be interpreted along with other laboratory tests. The proper diagnosis of anemia and determination of its cause is the basis for effective treatment. Haematological abnormalities are one of the possible side effects when using pharmacotherapy and among them drug-induced anemias are an important group. Negative or toxic effects of the drug may favor the development of aplastic, immune haemolytic, haemolytic, megaloblastic and sideroblastic anemias. Cytostatics, immunosuppressive and non-steroidal anti-inflammatory drugs play an important role in the induction of hematological disorders. The possibility of anemia occurrence is also important when using routine pharmacotherapy or OTC drugs. Knowledge of the mechanisms, causes of abnormalities and currently recommended laboratory markers in the diagnosis of anemia is helpful in effective medical and pharmaceutical care of the patient.

Keywords: anemia, hemoglobin, erythrocytes, drugs.

c Farm Pol, 2018, 74 (1): 52–63

Niedokrwistości indukowane lekami jako ważny aspekt w opiece nad pacjentem

253.43 kB | 5 lutego 2018