Małgorzata Knapik-Czajka

Wpływ wybranych leków hipolipemicznych na metabolizm aminokwasów rozgałęzionych łańcuchach
2015-11-18

Aminokwasy o rozgałęzionych łańcuchach (BCAA): leucyna, izoleucyna i walina muszą być przyjmowane z pożywieniem, ponieważ nie są syntetyzowane w organizmie ssaków. Podstawową rolą BCAA jest udział w syntezie białek. Ponadto BCAA, a głównie leucyna, wykazują funkcje regulatorowe. Szczególną rolę pełnią BCAA w mięśniach szkieletowych, są bowiem nie tylko substratami do syntezy białek, ale również nasilają syntezę białek oraz hamują ich degradację. Zarówno nadmiar, jak i niedobór BCAA może prowadzić do zaburzenia funkcjonowania ustroju. Homeostaza BCAA jest regulowana na etapie ich katabolizmu, poprzez zmiany aktywności kluczowego enzymu, kompleksu dehydrogenazy rozgałęzionych α-ketokwasów (BCKDH). Stwierdzono, że w warunkach ograniczonej podaży białka, fenofibrat i bezafibrat, a także simwastatyna, aktywując kompleks BCKDH, działają przeciwstawnie do fizjologicznej adaptacji ustroju. Takie działanie powoduje nasilenie katabolizmu BCAA i zmniejszenie ich stężenia w osoczu. Można przypuszczać, że opisany wpływ na BCKDH jest jednym z czynników patomechanizmu objawów niepożądanych ze strony mięśni szkieletowych, obserwowanych podczas terapii tymi lekami.

Słowa kluczowe: aminokwasy o łańcuchach rozgałęzionych, fenofibrat, bezafibrat, simwastatyna

Effect of chosen lipid-lowering drugs on branched-chain amino acids metabolism

Branched-chain amino acids (BCAA) are not synthetized in mammals and must be obtained with food. In addition to their basic role as substrates for protein synthesis, BCAA, particularly leucine, exert some regulatory functions. BCAA play a critical role in skeletal muscle because they are not only used as substrates for protein synthesis but also stimulate protein synthesis and reduce protein degradation. BCAA excess or BCAA deficiency may lead to disturbances in body functions. BCAA homeostasis is maintained through catabolic activity where the rate-limiting step is catalyzed by branched-chain α-ketoacid dehydrogenase (BCKDH). It has been demonstrated that under condition of dietary protein restriction fenofibrate, bezafibrate and simvastatin stimulate BCKDH and thus have an opposite effect to a physiological regulation of the complex. It is conceivable that the effect on BCKDH activity can be one of the factors involved in the pathomechanism of muscle dysfunction, a side effect observed during treatment with these drugs.

Keywords: branched-chain amino acids, clofibrate, fenofibrate, bezafibrate, simvastatin.

© Farm Pol, 2015, 71(7): 415-420.