ARTYKUŁ

Krzysztof Jędrzejko, Arkadiusz Nikiel

Ocena naturalnych zasobów roślin naczyniowych na terenie ośrodków rekreacyjno-wypoczynkowych: Park miejski Knurów, Park Szczygłowice koło Knurowa i Czerwionka-Dębieńsko Las, ze szczególnym uwzględnieniem gatunków leczniczych (Rybnicki Okręg Węglowy)
2012-05-17

Estamination of natural resources of vascular plants in the area of recreation sites: Park Miejski Knurów, Park Szczygłowice near Knurów and Czerwionka–Dębieńsko Las with special attention to medicinal species (Rybnik Coal District)

The paper is based on plant analyses carried out in vegetation seasons in the years 2008–2009 in the area of three recreation centres: Park Miejski Knurow, Park Szczygłowice near Knurow and Czerwionka-Dębieńsko Las as well as literature studies concerning the ecological character of the areas mentioned and the vascular flora Tracheophyta found there. The primary aim of this paper was a survey of natural resources of vascular plants in the studied area with special focus on medicinal species. The main results consist in specifying the diversity of the number of species of vascular flora – 373, in which 308 (83%) have curative properties. The introductory part presents the information on the aim of the paper, research methodology as well as the description of the centres analysed. It consists in the description of the location of the study areas, their history, ecological characteristics, recreational and environmental values as well as the description of human impact on the environment. The analysis part presents the alphabetic list of vascular plants found in the study areas. The alphabetic list contains data concerning botanical family, collection site, habitat, life form, ecological type, the degree to which the species is endangered in the scale of the Silesia Voivodeship, legal protection, properties, application in a given branch of medicine, type of medicinal activity, medicinal herbal materials and biologically active substances contained in the plant. The systematic list contains: plant collection site, species habitat, type of herbal material obtained, biologically active substances contained in the plant, type of medicinal activity, application in treatment and practical use.
Keywords: flora of vascular plants, medicinal plants, natural resources of the species / natural gene resources, plant and pharmaceutical survey of natural resources of the species, recreation centres, Rybnicki Okręg Węglowy (Rybnik Coal Area).
Niniejsze opracowanie powstało w efekcie badań florystycznych, które przeprowadzono w sezonach wegetacyjnych w latach 2008 – 2009 na terenie trzech ośrodków rekreacyjno – wypoczynkowych: „Park Szczygłowice”, „Park Miejski Knurów”, „Czerwionka – Dębieńsko Las”, a także studiów literaturowych, które dotyczyły tych specyfiki przyrodniczej tych obszarów i występującejna nich flory naczyniowej Tracheophyta. Nadrzędnym celem niniejszej pracy była ocena naturalnych zasobów roślin naczyniowych na badanym terenie ze szczególnym uwzględnieniem udziału gatunków leczniczych. Do głównych wyników należy określenie zróżnicowania liczby występowania gatunków flory naczyniowej - 373, w tym 308 (83%) należy do leczniczych. Część wprowadzająca zawiera informacje o celu pracy, metodach badawczych oraz charakterystykę badanych ośrodków. Obejmuje ona ich lokalizację terenów badawczych, ich rys historyczny, specyfikę przyrodniczą i wypoczynkowo-rekreacyjną oraz ich walory ogólno przyrodnicze, a także specyfikę zakres wpływu antropopresji na środowisko naturalne. W części szczegółowej zamieszczono waloryzowany wykaz gatunków tj.: alfabetyczny oraz systematyczny spis roślin naczyniowych stwierdzonych na badanych obszarach. Spis alfabetyczny zawiera dane dotyczące przynależności gatunku do rodziny botanicznej, stanowiska zbioru rośliny, siedliska jej występowania, formy życiowej, typu ekologicznego, stopnia zagrożenia w skali województwa Śląskiego, ochrony prawnej, właściwości użytkowych, wykorzystania w określonej kategorii lecznictwa, typu działania farmakologicznego, dostarczanych surowców leczniczych oraz związków czynnych zawartych w roślinie. W wykazie systematycznym ujęto: stanowisko zbioru roślin, siedlisko występowania gatunków, rodzaj surowca pozyskiwanego z rośliny, substancje czynne zawarte w roślinie, typ działania farmakologicznego oraz zastosowanie w lecznictwie i wykorzystanie właściwości użytkowych.
Słowa kluczowe: flora gatunków naczyniowych, rośliny lecznicze, naturalne zasoby gatunkowe/genowe roślin, waloryzacja florystyczno-farmaceutyczna zasobów gatunkowych roślin, ośrodki rekreacyjno-wypoczynkowe, Rybnicki Okręg Węglowy.
© Farm Pol, 2012, 68(3): 154-163